MCN TV NEWS 3.0

၁.၃ အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism)






အမည် - အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism)
• ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် : Terrorist (အကြမ်းဖက်သမား) : နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) အတွေးအခေါ် ဆိုင်ရာ ပန်းတိုင်တစ်ခုကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လူထုကို ကြောက်ရွံ့မှု (Terror) ဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်၍ အကြမ်းဖက်မှုများ (ဗုံးခွဲမှု၊ ပစ်ခတ်မှု၊ လုယက်မှု) ကို ကျူးလွန်သူ။
• Terrorism (အကြမ်းဖက်ဝါဒ): နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်တစ်ခုအတွက် လူထုအား ကြောက်ရွံ့မှုဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အကြမ်းဖက်မှုများ ကျူးလွန်ခြင်း။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : လက်တင်ဘာသာ "terror" (ကြောက်ရွံ့မှု) မှ ဆင်းသက်လာ ခေတ်သစ်သမိုင်းတွင် ၁၉ ရာစု အစောပိုင်း "Reign of Terror" (ကြောက်ရွံ့မှုခေတ်) ကာလမှ စတင်ခဲ့ပြီး ယနေ့ခေတ် အသုံးအနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။
• အသုံးပြုပုံ : နိုင်ငံရေးစနစ် (သို့မဟုတ်) အစိုးရ၏ မူဝါဒတစ်ခုခုကို ပြောင်းလဲရန် (သို့မဟုတ်) လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ကြောက်ရွံ့မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် ကျူးလွန်သော လုပ်ရပ်များအတွက် သုံးနှုန်းသည်။
• ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင် : လူထုအား ကြောက်ရွံ့မှု ဖြစ်စေရန် နှင့် ထိုကြောက်ရွံ့မှုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲကို ဖြစ်စေရန်။
• သဘောသဘာ၀ : သာမန်ပြည်သူများ (Civilians) ကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အကြမ်းဖက်ဝါဒ၏ ပင်မလက္ခဏာဖြစ်သည်။
• နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ ဤသို့သော လုပ်ရပ်များသည် စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crime) သို့မဟုတ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှု (Crime Against Humanity) အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရနိုင်သည်။
• နှိုင်းယှဉ်ချက် :
 Robber/Bandit များ သည် ကိုယ်ကျိုးအတွက် ပစ္စည်းရှာသည်။
• Rebel များ သည် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်အတွက် စစ်ရေးပစ်မှတ်များ (စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့) ကို တိုက်ခိုက်သည်။
• Terrorist များ သည် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက် အတွက် သာမန်ပြည်သူများ ကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တိုက်ခိုက်သည်။
• ဥပမာ :
• ၉/၁၁ တိုက်ခိုက်မှုတွင် အယ်လ်ကိုင်ဒါးအဖွဲ့က အမေရိကန် ပြည်သူများကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း။
• ISIS အဖွဲ့က ဆီးရီးယား၊ အီရတ်နိုင်ငံများရှိ သာမန်ကျေးရွာများကို ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ
 Extremist (အစွန်းရောက်သမား): မိမိ၏ နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) ဘာသာရေး ယုံကြည်ချက်အတွက် အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းကို ထောက်ခံသူ။
 Militant (စစ်ရေးအရ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ): လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်သူ (အကြမ်းဖက်သမားဟု မဆိုလိုပေ)။
• နိုင်ငံရေး မြန်မာနိုင်ငံ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Penal Code) အရ : အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများကို အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Anti-Terrorism Law) ဖြင့် အဓိကရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။
 အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်: "လူအများကို ကြောက်ရွံ့တုန်လှုပ်စေရန် (သို့မဟုတ်) အစိုးရ (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုခုအား လုပ်ဆောင်ရန် (သို့မဟုတ်) လုပ်ဆောင်ခြင်းမှ ရပ်စဲရန်" အတင်းအကျပ် စေခိုင်းရန် ရည်ရွယ်၍...
 ...လူသေဆုံးမှု (သို့မဟုတ်) ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရမှုကို ဖြစ်စေခြင်း၊
 ...ပြည်သူ့ဘေးကင်းရေး (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတော်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦများကို ပျက်စီးစေခြင်း။
 ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ်: အကြမ်းဖက်မှုကို ကျူးလွန်သည်ဟု ပြစ်မှုထင်ရှားစီရင်ခံရပါက သေဒဏ် (သို့မဟုတ်) ထောင်ဒဏ်တစ်သက်တစ်ကျွန်း ချမှတ်နိုင်သည်။
 သုံးနှုန်းမှု: လက်ရှိအာဏာပိုင်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် မည်သည့်အဖွဲ့အစည်း၏ သာမန်ပြည်သူများအား တိုက်ခိုက်မှုမျိုးကို "အကြမ်းဖက်မှု" အဖြစ် ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုလေ့ရှိပါသည်။
 ပစ်မှတ်: သာမန်ပြည်သူများ၊ အရပ်ဘက်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း။
 ဥပဒေအဆင့်အတန်း: နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် ပြည်သူ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို ခြိမ်းခြောက်သော အကြီးဆုံးပြစ်မှုများထဲမှ တစ်ခု။

• နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ အဆင့်အတန်း - အကြမ်းဖက်ဝါဒအား နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု ပြဋ္ဌာန်းထားသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် မရှိသေးသော်လည်း၊ အကြမ်းဖက်မှုများသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crimes) (ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေစဉ်) သို့မဟုတ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများ (Crimes Against Humanity) (ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်း ရှိမရှိ) အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရနိုင်သည်။

• နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ အကြမ်းဖက်မှုများအတွက် တရားစွဲဆိုနိုင်သော နည်းလမ်း (၃) သွယ်:
1. နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း: လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ (Crimes Against Humanity), စစ်ရာဇဝတ်မှုများ (War Crimes) ကျူးလွန်ပါက ICC မှ တရားစွဲဆိုနိုင်သည်။
2. နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း: ICJ သည် နိုင်ငံတကာအငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက တရားရုံးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံများကို တရားစွဲဆိုနိုင်သော်လည်း တစ်ဦးချင်းအား တရားစွဲဆိုနိုင်ခြင်း မရှိပါ။
3. ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် (Universal Jurisdiction) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခြင်း: လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), စစ်ရာဇဝတ်မှုများ (War Crimes), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ (Crimes Against Humanity) ကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုကြီးများ (Universal Crimes) ကို ကျူးလွန်သူ မည်သူ့ကိုမဆို၊ မည်သည့်နိုင်ငံ၏ တရားရုံးကမဆို ထိုနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိပါက တရားစွဲဆိုနိုင်ခွင့် ရှိသည်။
• ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းနှင့် Just War Theory ၏ အခန်းကဏ္ဍ:
• ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်း သည် စစ်ပွဲ၏ အနိမ့်ဆုံးစံချိန်စံညွှန်းများ (Minimum Standards) ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ၎င်းက သာမန်ပြည်သူများ (Civilians) ကို ကာကွယ်ရန် တာ၀န်ခံမှုရှိစေပြီး၊ ဤစည်းမျဉ်းများကို ချိုးဖောက်ပါက စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crime) အဖြစ် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်သည်။
• Just War Theory (တရားသောစစ်ဆိုင်ရာ သီအိုရီ) သည် စစ်စတင်ခွင့် (Jus ad Bellum) နှင့် စစ်ကာလကျင့်ဝတ် (Jus in Bello) ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားထားသည်။
o Jus ad Bellum: စစ်စတင်ရန် တရားမျှမှု (ဥပမာ - နောက်ဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ် စစ်စတင်ခြင်း) ရှိရမည်။
o Jus in Bello: စစ်ကာလအတွင်း တရားမျှမှု (ဥပမာ - သာမန်ပြည်သူများနှင့် စစ်သားများကို ခွဲခြားခြင်း၊ အင်အားသုံးမှု သင့်တင့်မျှတခြင်း) ရှိရမည်။
• အကြမ်းဖက်ဝါဒသည် Jus in Bello ၏ အခြေခံမူဖြစ်သော ခွဲခြားမှုနှင့် ချိန်ဆမှု စည်းမျဉ်းများကို ပြင်းထန်စွာ ချိုးဖောက်သည့် လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။

3 hours ago | [YT] | 3

MCN TV NEWS 3.0

၁.၂ သူပုန် (Rebel), ပုန်ကန် (Rebellion) , တော်လှန်ရေး (Revolution)


အမည် - သူပုန်, ပုန်ကန်မှု, တော်လှန်ရေး (Rebel, Rebellion, Revolutionary)
• ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် :
o Rebel : လက်ရှိအာဏာပိုင်စနစ် (သို့) အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်သူ။
o Rebellion : အာဏာပိုင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်ကိုင် (သို့) နိုင်ငံရေး ပုန်ကန်မှု။
o Revolution : စနစ်တစ်ခုလုံးကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲပစ်သည့် အောင်မြင်သော ပုန်ကန်မှု။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : လက်တင်ဘာသာ "rebellare" (ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်သည်) မှ ဆင်းသက်လာသည်။
• အသုံးပြုပုံ : နိုင်ငံရေးစနစ်၊ အစိုးရ (သို့) အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုများအတွက် သုံးနှုန်းသည်။
• ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင် : နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေရန်။
• သဘောသဘာ၀ : Rebellion သည် စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော လှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပြီး၊ Revolution သည် ထိုလှုပ်ရှားမှု အောင်မြင်ပြီး စနစ်အသစ် တည်ဆောက်သည်အထိ ဖြစ်သည်။
• နှိုင်းယှဉ်ချက် : Robber/Bandit များသည် ကိုယ်ကျိုးအတွက် ပစ္စည်းရှာသည်။ Rebel များသည် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်အတွက် တိုက်ပွဲ၀င်သည်။
• ဥပမာ : ဗြိတိသျှကိုလိုနီစနစ်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသူများကို Rebels (ပုန်ကန်သူများ) ဟုခေါပြီး သူတို့၏ လှုပ်ရှားမှုကြီးသည် Revolution (တော်လှန်ရေး) အဖြစ် အောင်မြင်ခဲ့သည်။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ :
o Revolutionary - ရီဗိုလူရှင်နရီ : တော်လှန်ရေးသမား (စနစ်ဟောင်းကို အကြီးအကျယ် ဆန့်ကျင်ပြီး အသစ်တည်ဆောက်သူ)
o Insurgent - အင်ဆာဂျင့် : လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်သူ
o Mutineer - မြူတီနီယာ : စစ်တပ်အတွင်းမှ ပုန်ကန်သူ

ဥပဒေအရ : ပုန်ကန်သူ (Rebel) - ပုန်ကန်မှု (Rebellion) ဟာ ပြည်တွင်းမှာ သေဒဏ် (သို့) ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်း ချမှတ်နိုင်သလို နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သေ အကြီးဆုံးပြစ်မှု (Crimes against the State) အဖြစ် အရေးယူနိုင်သလို.. နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေမှာ ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းအရ အကာအကွယ်ရှိနေပေမယ့် - ပုန်ကန်/တော်လှန်မှုတိုင်က တရားဝင်မှု ရှိနိုင်ပေမယ့် - စစ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ - နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေအရ တားမြစ်ထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှုကြီးတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ကြရင်တော့ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေဒေတွေအရ ရာဇဝဝတ်ဘေးကနေ ပြေးမလွတ်နိုင်ကြမယ့် အခြေအနေပါ။
• မြန်မာနိုင်ငံ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Penal Code) တွင် "ပုန်ကန်သူ" များအား ပုဒ်မ ၁၂၁ (နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှု)၊ ပုဒ်မ ၁၂၂ (စစ်အင်အားသို့ သစ္စာဖောက်မှု) နှင့် ပုဒ်မ ၁၂၄ (နိုင်ငံတော်အာဏာကို ဆန့်ကျင်ခြင်း) တို့ဖြင့် အဓိကရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။
• အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် : "နိုင်ငံတော်အာဏာကို လက်နက်ကိုင် (သို့) အင်အားသုံး၍ ဆန့်ကျင်ခြင်း (သို့) နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ချိုးဖောက်ရန် ကြံစည်ခြင်း" ကို ပုန်ကန်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။
• ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ် : ပုဒ်မ ၁၂၁ အရ သေဒဏ် (သို့) ထောင်ဒဏ်တစ်သက် တစ်ကျွန်း ချမှတ်နိုင်သည်။ ၎င်းသည် မြန်မာ့ဥပဒေတွင် အကြီးမားဆုံးသော ပြစ်မှုအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ပြစ်မှု (Crimes against the State) အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။
• သုံးနှုန်းမှု : လက်ရှိအာဏာပိုင်အစိုးရကို လက်နက်ကိုင်ဆန့်ကျင်သည့် မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းကိုမဆို "ပုန်ကန်သူများ" သို့မဟုတ် "သူပုန်များ" အဖြစ် ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုလေ့ရှိပါသည်။
• ပစ်မှတ် : စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ စသည့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းများ။
• ဥပဒေအဆင့်အတန်း : နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သော အကြီးဆုံးပြစ်မှု။ ပြည်တွင်းဥပဒေအရ "သူပုန်" အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး အကြီးမားဆုံးသော ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံရနိုင်သည်။
• ဥပဒေအရ : သူတို့ရဲ့တိုက်ပွဲကို "ပြည်တွင်းစစ်" လို့ သတ်မှတ်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံတကာဥပဒေက စစ်မှုမထမ်းနိုင်သူ (သာမန်ပြည်သူ) တွေကို ကာကွယ်ဖို့ စည်းမျဉ်းတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကို မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေအရ "သူပုန်" လို့လည်း သတ်မှတ်နိုင်တယ်။
o ဥပမာ : ကိုလိုနီစနစ်ကို တိုက်ဖျက်ခဲ့တဲ့ လွတ်လပ်ရေး တပ်သားဟောင်းတွေ။
ပုန်ကန်သူများသည် ပြည်တွင်းစစ် (Internal Armed Conflict) ၏ ပါဝင်သူများ ဖြစ်သည်။ ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းတွေအရ (Geneva Conventions) ၏ ပရိုတိုကော (Protocol II) အရ၊ ပုန်ကန်အဖွဲ့ အစည်းသည် ကိုယ်ပိုင် စစ်တပ် ရှိပြီး နယ်မြေအချို့ ကို ထိန်းချုပ်ထားပါက၊ ၎င်းတို့အား စစ်မှုထမ်း မဟုတ်သူများ (Civilians) ကို ကာကွယ်သည့် နိုင်ငံတကာဥပဒေ (International Humanitarian Law) က အသိအမှတ်ပြုသည်။
သို့သော် ပုန်ကန်မှုကိုယ်တိုင်က တရားဝင်မှု ရှိနိုင်ပေမယ့် - စစ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ - နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေအရ တားမြစ်ထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှုကြီးတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ကြရင်တော့ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကနေ အရေးယူခံရနိုင်ပြီး ရာဇဝတ်ဘေးကနေ ပြေးမလွတ်နိုင်ကြမယ့် အခြေအနေပါ။

Just War Theory - Jus ad Bellum and Jus in Bello တွေအရ တားမြစ်ထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ ဥပမာ - လူမျိုးတုန်းသုတ်သင်မှု (Genocide), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှု (Crimes Against Humanity), စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crimes) တွေလို နိုင်ငံတကာဥပဒေများအား ဖောက်ဖျက်မှု တွေလို ပြင်းထန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို ကျူးလွန် တရားစွဲဆို ခံရနိုင်တဲ့ နည်းလမ်း (၃) နဲ့ အရေးယူခံရနိုင်တဲ့ အကြောင်းတွေကိုလည်း ရှင်းပြပေးပါ။
၁. နိုင်ငံတကာရာဇ၀တ်ခုံရုံး (ICC) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း
• လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ (Crimes Against Humanity), စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ (War Crimes) ကျူးလွန်ပါက ICC မှ တရားစွဲဆိုနိုင်သည်။
• ဥပမာ: မြန်မာနိုင်ငံမှ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ပုန်ကန်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်များအပေါ် ICC က စုံစမ်းစစ်ဆေးနေခြင်း။
၂. နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း
• ICJ သည် နိုင်ငံတကာအငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက တရားရုံးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် နိုင်ငံများကို တရားစွဲဆိုနိုင်သော်လည်း တစ်ဦးချင်းအား တရားစွဲဆိုနိုင်ခြင်း မရှိ။
• ဥပမာ: ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအား ရိုဟင်ဂျာမျိုးနွယ်စုအား လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide) ကျူးလွန်သည်ဟု ICJ တွင် တရားစွဲဆိုခဲ့ခြင်း။
၃. ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် (Universal Jurisdiction) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခြင်း
• လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ (War Crimes), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ (Crimes Against Humanity) ကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှုကြီးများ (Universal Crimes) ကို ကျူးလွန်သူ မည်သူ့ကိုမဆို၊ မည်သည့်နိုင်ငံ၏ တရားရုံးကမဆို ထိုနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိပါက တရားစွဲဆိုနိုင်ခွင့် ရှိသည်။
• ဥပမာ: ဆီရီယား စစ်ခေါင်းဆောင်များအား ဂျာမနီနိုင်ငံရှိ တရားရုံးတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုများအတွက် တရားစွဲဆိုပြီး အပြစ်ချမှတ်ခံရခြင်း။
ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းနှင့် Just War Theory ၏ အခန်းကဏ္ဍ
• ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်း သည် စစ်ပွဲ၏ အနိမ့်ဆုံးစံချိန်စံညွှန်းများ (Minimum Standards) ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ၎င်းက ပုန်ကန်သူများအား စစ်မှုမထမ်းနိုင်သူများ (Civilians) ကို ကာကွယ်ရန် တာ၀န်ခံမှုရှိစေပြီး၊ ဤစည်းမျဉ်းများကို ချိုးဖောက်ပါက စစ်ရာဇ၀တ်မှု (War Crime) အဖြစ် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်သည်။
• Just War Theory (တရားသောစစ်ဆိုင်ရာ သီအိုရီ) သည် စစ်စတင်ခွင့် (Jus ad Bellum) နှင့် စစ်ကာလကျင့်ဝတ် (Jus in Bello) ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားထားသည်။
o Jus ad Bellum: စစ်စတင်ရန် တရားမျှမှု (ဥပမာ - နောက်ဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ် စစ်စတင်ခြင်း) ရှိရမည်။
o Jus in Bello: စစ်ကာလအတွင်း တရားမျှမှု (ဥပမာ - သာမန်ပြည်သူများနှင့် စစ်သားများကို ခွဲခြားခြင်း၊ အင်အားသုံးမှု သင့်တင့်မျှတခြင်း) ရှိရမည်။
အနှစ်ချုပ်
ပုန်ကန်သူများသည် ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက် တရားမျှမှုရှိသည်ဖြစ်စေ၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေက ခွင့်မပြုသော လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု၊ စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ ကို ကျူးလွန်ပါက ICC, ICJ နှင့် Universal Jurisdiction တို့မှ တစ်ဆင့် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်ပါသည်။

3 hours ago | [YT] | 15

MCN TV NEWS 3.0

၁.၁ လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit)

• အမည် - (Robber - ရိုဘ်ဘာ) - လူဆိုး-လူမိုက်
ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် : လူတစ်ဦးတစ်ယောက် (သို့) နေရာတစ်ခုကို အင်အားသုံး၍ (သို့) ခြိမ်းခြောက်ကာ ပစ္စည်းဥစ္စာ အတင်းအဓမ္မ ယူငင်သူ။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : အင်္ဂလိပ်စကားလုံး "rob" မှလာပြီး "လုယက်သည်" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
• အသုံးပြုပုံ : လမ်းဘေးတိုက်ခိုက်မှု၊ ဘဏ်လုယက်မှု၊ အိမ်တွင်းချိုးဖောက်မှုကဲ့သို့သော ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် သုံးနှုန်းသည်။
• ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင် : ကိုယ်ကျိုးအတွက် ပစ္စည်းဥစ္စာ ရယူရန်။
• သဘောသဘာ၀ : နိုင်ငံရေး (သို့) စိတ်ကူးယဉ် ရည်မှန်းချက်မရှိ၊ စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်အတွက်သာ ဖြစ်သည်။
• ဥပမာ : ဘဏ်ကို သေနတ်ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်ပြီး ပိုက်ဆံလုယက်သွားသူကို Bank Robber (ဘဏ်လုယက်သူ) ဟုခေါ်သည်။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ :
o Thief- သည့်ဖ် : ခိုးသူ (လူမမြင်အောင် ခိုးယူခြင်း)
o Burglar - ဘူဂ်လာ : အိမ်ချိုးသူ (အိမ်တွင်းဝင်ရောက်ခိုးယူခြင်း)
o Mugger - မူဂ်လာ : လမ်းဘေးတိုက်ခိုက်လုယက်သူ

• အမည် - (Bandit- ဗန်န်းဒဗ် ) - ဓားပြ-တောပုန်းဓားပြ
• ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် : လူစုလူေ၀းဖြင့် ကျေးလက်ဒေသ၊ တောတောင်များတွင် ခရီးသွားများကို လုယက်တိုက်ခိုက်သူ။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : အီတလီစကားလုံး "bandito" (နှင်ထုတ်ခံရသူ) မှ ဆင်းသက်လာသည်။
• အသုံးပြုပုံ : "Robber" ထက် စနစ်ကျပြီး အုပ်စုလိုက် လှုပ်ရှားမှုကို ညွှန်းဆိုလိုသည်။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အားနည်းသော နေရာများတွင် ပေါ်ပေါက်တတ်သည်။
• ဆင်တူယိုးမှား : Robber, Outlaw, Highwayman (လမ်းဘေးလုယက်သူ)
• ဥပမာ : ရှေးဟောင်းကာလက ကာရavanခရီးစဉ်များကို တောခိုလုယက်ကြသူများ၊ အနောက်တိုင်း ရုပ်ရှင်များရှိ တောခိုသူများ။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ :
o Outlaw - အောက်လော : တရားဥပဒေကို မလိုက်နာသူ၊ ဥပဒေပြင်ပ လူစား
o Highwayman - ဟိုက်ဝေးမန်း : လမ်းဘေးမှာ ခရီးသွားတွေကို လုယက်သူ (ရှေးခေတ်အင်္ဂလန်မှာ အသုံးများ)

ဥပဒေအရ : လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit) နှစ်ခုလုံးအား - သူခိုး၊ ဓားပြအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး နိုင်ငံတွင်းဥပဒေနဲ့သာ အရေးယူခံရတယ်။ ကမ္ဘာ့ဥပဒေက ဂရုစိုက်လေ့မရှိပါဘူး။

• မြန်မာနိုင်ငံ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Penal Code) တွင် "ဓားပြ" ဟူသော အသုံးအနှုန်းဖြင့် အဓိကရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။
• အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် : "တစ်စုံတစ်ဦးထံမှ ပစ္စည်းကို ခိုးယူရန် ရည်ရွယ်၍ ထိုသူအား သေစေနိုင်လောက်သော ဒဏ်ရာရစေခြင်း၊ ကြောက်ရွံ့လုံးဆော်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆင်ဆာဖျက်ခြင်းပြုကာ ယင်းပစ္စည်းကို ရယူခြင်း" ကို လုယက်ခြင်း ဟုသတ်မှတ်သည်။
• ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ် : ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေပုဒ်မ ၃၉၀ တွင် "လုယက်ခြင်း" (Robbery) ဟူ၍ ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ ထောင်ဒဏ် (၁၀) နှစ်အထိ ချမှတ်နိုင်ပြီး၊ ပစ္စည်းကို သေနတ်ပစ်ခြင်း (သို့) လူအစုအဝေးဖြင့် လုယက်ပါက ထောင်ဒဏ် (၁၄) နှစ်အထိ ချမှတ်နိုင်သည်
• သုံးနှုန်းမှု : လမ်းဘေးတွင် လုယက်သူ၊ ဘဏ်လုယက်သူ စသည်တို့အား "ဓားပြ" ဟုသာ အများဆုံး သုံးနှုန်းပါသည်။ "Bandit" သည် စာပေသဘောဆောင်ပြီး "တောပုန်းဓားပြ-ဗိုလ်အောင်ဒင်" လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဆိုလိုရင်းရှိသော်လည်း ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုရာတွင် "ဓားပြ" ဟူသော အသုံးကိုသာ သုံးစွဲပါသည်။
• ပစ်မှတ် : စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ လို အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေ။
• ဥပဒေအရ : သူတို့ရဲ့တိုက်ပွဲကို "ပြည်တွင်းစစ်" လို့ သတ်မှတ်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံတကာဥပဒေက စစ်မှုမထမ်းနိုင်သူ (သာမန်ပြည်သူ) တွေကို ကာကွယ်ဖို့ စည်းမျဉ်းတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကို မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့
• ဥပဒေအရ : ဓားပြ၊ တောပုန်းဓားပြ (Robber,Bandit) တို့ကို သူခိုး၊ ဓားပြအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး နိုင်ငံတွင်းဥပဒေနဲ့သာ အရေးယူခံရတယ်။ ကမ္ဘာ့ဥပဒေက ဂရုစိုက်လေ့မရှိပါဘူး။
o ဥပမာ : ဘဏ်ကိုဝင်လုယက်တဲ့သူ၊ လမ်းဘေးမှာ ခရီးသည်တွေကို ဓားပြတိုက်တဲ့သူ။ ပြည်တွင်းဥပဒေ အဆင့်အတန်း : သာမန် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှု (Criminal Offence)။ နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သော မှုခင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ပစ္စည်းဥစ္စာကို ထိပါးသည့် မှုခင်းဖြစ်သည်။

• အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေဆိုင်ရာ အဆင့်အတန်း : ၎င်းတို့သည် သာမန် ရာဇ၀တ်မှုကျူးလွန်သူများ (Common Criminals) ဖြစ်ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေအရ အထူးအဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ခြင်း မရှိပါ။ ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေထက် နိုင်ငံအလိုက် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများ (National Criminal Laws) အရသာ စီရင်ဆုံးဖြတ်ခံရသည်။

3 hours ago | [YT] | 4

MCN TV NEWS 3.0

ဘူဂ်လာ/မူဂ်လာ - ဝူးရှူးဝါးတွေေ Next Level မှာ လွယ်မလား

- ဘူဂ်လာ/မူဂ်လာ - ဝူးရှူးဝါးတွေေ ဆိူတာ
မြင့်မားဆုံး မြင့်ဆုံး (Hight End) ဆိုတဲ့ တော်လှန်ရေး (Revolutionary) , ပုန်ကန်မှု (Rebellion) တို့ လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ သူပုန် (Rebel) ဆိုတဲ့.. ကားမက်စ်တို့.. လီနင်တို့.. မော်တို့.. ဟိုချီမင်းတို့.. ချေခွေဗားရာတို့လို.. (အမောင် ပျောက်ကျား) သူရဲကောင်းကြီးတွေကနေ “လက် တစ်လုံးခြား” - (စဖုံခဏာနီ ဆက်စီခနာကြိုင် ဆိုပြီး စဖုံ ကနေ - လက်တစ်လုံးလောက် ခြားလိုက်ရင် ဖော်ကင်ရောက်သွားသလို..

- ကြာနီကန်မဟုတ်တဲ့.. တာလီဘန်လိုလို… တာနီဘန်လို့လိုလို..
အိုစမာ ဗင်လာဒင်ကနေ.. စအိုမှာ တင်ဒါတင်ခံရတာကြိုက်တဲ့.. အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism) ဆိုတဲ့.. အလ်ကိုင်ဒါလိုလို.. ခမာနီတို့.. မြန်မာနီတို့လိုလို.. ဖြစ်ရင်တော့.. အဲ့ဒီ ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ ဆီ ရောက်ပြီလို့ မှတ်ပါ။

- အဲ့ဒီတော့ “အသွင်တူ.. အိမ်သူဖြစ်..”ဆိုသလိုပဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေအပြုအမူ အကြင့်အကျံတွေ အကုန်တူပြီး “နံသာဆီနဲ့ အီးလို” ဖြစ်နေတဲ့

- “RCSS-SSA တပ်မှူးကြီး ယွက်စစ်ပြောတဲ့.. ဒီအတိုင်းထားလိုက်ရင် (လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit) ဖြစ်သွားမှာပေါ့ ဆိုတဲ့.”.

- အမျိုးအစားတွေမှက ရောဘင်ဟုတို့.. ဗိုလ်အောင်ဒင် မဟုတ်တဲ့.. သင်တို့ရဲ့ ချစ်လှစွာသော ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ ဆိုတဲ့.. တကယ့် အင်မတန်ကြီးကျယ် မြင့်မြတ် ခန်းနားလှဆုံး (Hight End) - ဆိုတဲ့..

-- ဘူဂ်လာ (Burglar) အိမ်တွင်းဝင် ရောက်ခိုးယူ လုယက်သူ
-- မူဂ်လာ (Mugger) လမ်းဘေးတိုက်ခိုက်လုယက်သူ

လစ်ရင်လုပ်.. မိရင် ပြေးဆိုတဲ့.. မလစ်ပဲ မိရင်.. အသေတွေကြည့် အုပ်တာခံရတဲ့ လူမျိုးကြီးများ ဆီကနေ မြစ်ဖျားခံ ဆင်းသက်လာတဲ့ အရာပါလို့…

- ဝူးရှူးဝါး - ဆိုတာကတော့.. အားလုံး သိကြတဲ့ အတိုင်း ကိုငှက် (ငှက်ပျော် ကျော်ကြီးရဲ့.. ရင်တွင်းဖြစ်စကားဗျ..

- “ဘာဖြစ်လို့ဖြစ်နေမှန်းမသိ.. ဘာလုပ်လုပ်လို့ လုပ်မယ်မှန်း မသိတဲ့ ဟာမျိုးကို လုပ်နေ/ဖြစ်နေကြတာမျိုးကို (ဝူးရှူးဝါဖြစ်.. ဝူးရှူးဝါးလုပ်လုပ်တာလို့..) ဆိုလိုတာလို့ ထင်တာပါပဲ.. ဝူးရှူးဝါးပါတော့.. ဝူးရှူးဝါးပါတာပေါ့ကွာ... ဟြောင်တွေ.. ဝူးရှူးဝါးပဲပေါ့ကွာ..”

- အဲ့ဒီတော့ အဲ့ဒီလို ဝူးရှူးဝါးတွေနဲ့ ဝူးရှူးဝါး .. သမိုင်းမှာ ဝူးရှူးအဝါးဆုံး.. ဝူးရှူးဝါးကြီးတွေ.. ထဲက ဈေးမရောင်း ကွမ်းဝါးတဲ့ ဆွေစောင်းတို့ ဝူးရှူးဝါနှစ်ကောင်.. ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ ဝူးရှူးဝါးတွေနဲ့ ဝူးရှူးဝါးပြီး.. ရှူးရှူးဝါးတွေ ပြောလို့.. ဆိုလို့ ကောင်း.. လုပ်လို့ ကောင်းလိုက်ကြတာမှာ..

-- ဟို ဝူးရှူးဝေါးတွေက ဝူးရှူးဝါးလေယာဉ်နဲ့ ဗုံးတွေ.. ဝူးရှုးဝါးလိုက်တာ ခံခဲ့တဲ့အပြင်.. ဝူးရှူးဝါးတွေရဲ့.. ဝူးရှူးဝါလို့.. ကြေညာပါ ခံလိုက်တာတွေအပေါ်.. ဝူးရှူးဝါးနိုင်ကြစေဖို့.. ဝူးရှူးဝါး.. ပေးသွားပါ့မယ်လို့..

- ဆိုချင်တာက.. အပေါ်မှာ လက်တစ်လုံးတေခြားခဲ့တဲ့.. (Hight End) အမြင့်မားဆုံး ဖြစ်တဲ့ သူပုန် ကားမက်စ်တို့.. လီနင်တို့.. မော်တို့.. ဟိုချီမင်းတို့.. ချေခွေဗားရာတို့လို.. (အမောင် ပျောက်ကျား) တို့ဆိုတဲ့.. ပုန်ကန်သူ (Rebel), ပုန်ကန်မှု (Rebellion) , တော်လှန်ရေး (Revolutionary) တွေကနေ ဆီကနေ လက်တစ်လုံးချင်းစီ ခြားလာတဲ့ (စဖုံခဏာနီကနေ စအိုမှာ တင်ဒါမိခဲ့တဲ့..

- ဘင်လာဒင်တို့.. တာလီဘန်တို့.. အလ်ကိုင်းဒါးတို့လို.. ဂျီဟက်လုပ်ပြီး သာသနာကို သွေးနဲ့ ရေးနေကြတဲ့.. အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism) ဆိုတာတွေကို တို့…

- ပြီးရင်တော့.. ယူတို့… ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ.. တွေအပါအဝင် ဖမ်းခံရရင်တော့.. ရောဘင်ဟုတို့.. ဗိုလ်အောင်ဒင်တို့လို.. ဂန္တဝင် လူကြီးလူကောင်း တောပုန်းကြီးတွေတောင် ဓားပြမှုလို့ အမှုဖွင့် ခံရတဲ့ လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit) တို့ဆိုတာတွေကို နားလည်ဖို့နဲ့…

- Next Level မှာ လွယ်မလား ဆိုတာတော့ ပြည်တွင်းမဟုတ်ပဲ. နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနဲ့… တရားစီရင်ရေးတွေပါ ..

-- အတော်ဆုံး မေမေ.. ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာမကြီးတောင်.. ဝူးရှူးဝါး အလုပ်ကောင်းပြီး.. ပြည်တွင်းမှာ “ထွက်တော်မူ နန်းကကွာပြီး.. ထောင်နန်းဆန်နေရတဲ့အပြင် Next Level မှာ နိုင်ငံတကာ တရားစီရင်ရေးအရ ဝရမ်းပြေး မကြီးလို.. မဖြစ်ကြရအောင်..

- မပြာ မပြီး.. မတီး. မမြည်.. မောင်အံ့ဘုန်းမြတ်တို့.. ရှိပါလျှက်.. သိပါလျှက်.. မပြောခဲ့ကြလေခြင်းရယ်လို့.. မဖြစ်ရအောင်.. “နောက်လူစားရင် ချိုအောင်.. အီအီး.. တို့ထားခဲ့ပါတယ်လို့…

3 hours ago | [YT] | 1

MCN TV NEWS 3.0

စစ်ကို မုန်းလို့ တိုက်ပြီလား ? ကာမီကာစီမှသည်… ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ (၂)

ဒီကနေ့ "စစ်ကို မုန်းလို့ တိုက်ပြီလား ? ကာမီကာစီမှသည်… ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ (၂)" မှာတော့ "အိန္ဒိယ -ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) နှင့် မြောက်အရှေ့ပိုင်း လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများ" ၊ ""အိန္ဒိယ - နာဇလစ်မော်ဝါဒီ (နာဇလစ် မောဇက် - Naxalite-Maoist လှုပ်ရှားမှု"။ "တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် (1927–1949) တွင် CCP ၏ KMT ကို ကိုင်တွယ်ပုံ" နှင့် "သီရိလင်္ကာ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်း၏ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများ" တွေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ခဲ့ကြလဲဆိုတာတွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်ပါ။

၃။ အိန္ဒိယ -ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) နှင့် မြောက်အရှေ့ပိုင်း လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများ


ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) နှင့် နာဇလစ်မော်ဝါဒီ (နာဇလစ် မောဇက် Naxalite-Maoist) လှုပ်ရှားမှုများ သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အကြီးမားဆုံး ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးစိန်ခေါ်မှုများဖြစ်ပြီး၊ နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး နှင့် စီးပွားရေး အရင်းခံပြဿနာများမှ ပေါ်ထွက်လာခြင်းဖြစ်သည်။


(က) ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) အရေး
ပဋိပက္ခ၏မူလအစ： ၁၉၄၇ အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန် ခွဲရေးတွဲရေး အချိန်မှစပြီး ကက်ရှ်မီးယားဒေသ ပိုင်ဆိုင်မှုအရေး ပဋိပက္ခ။
အဓိက အငြင်းပွားမှု： ကက်ရှ်မီးယားသည် ပါကစ္စတန် (Pakistan) နှင့် အိန္ဒိယ (India) နှစ်နိုင်ငံအကြား စစ်ရေးအရ တင်းမာမှု၏ အဓိက အချက်ဖြစ်သည်။
လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ：
Lashkar-e-Taiba (LeT), Hizbul Mujahideen ကဲ့သို့ ပါကစ္စတန်ထောက်ပံ့သော အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ။
ဒေသခံလူငယ်များ၏ လှုပ်ရှားမှု (ဥပမာ - ပုန်ကန်မှု Intifada-style ဆန္ဒပြမှုများ)။
အိန္ဒိယအစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှု
စစ်ရေးနည်း： AFSPA (Armed Forces Special Powers Act) ကဲ့သို့သော အာဏာပိုင်များကို အသုံးပြုကာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ (CRPF, အိန္ဒိယတပ်မတော်) ကို ချထားခြင်း။
နိုင်ငံရေးနည်း： Article 370 ဖျက်သိမ်းခြင်း (2019) ဖြင့် ကက်ရှ်မီးယားကို အိန္ဒိယနှင့် ပိုမိုပေါင်းစည်းရန် ကြိုးပမ်း။
အငြင်းပွားဖွယ်： လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု (အရပ်သားသတ်ဖြတ်မှု၊ ဖမ်းဆီးခံရမှု) နှင့် ဒီမိုကရေစီဆန့်ကျင်မှု စွပ်စွဲချက်များ။


(ခ) နာဇလစ်မော်ဝါဒီ (နာဇလစ် မောဇက် - Naxalite-Maoist လှုပ်ရှားမှု
အခြေခံအကြောင်းရင်း
မူလအစ： ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် အနောက်ဘင်္ဂလား၏ နာဇလ်ဘာရီ (Naxalbari) ကျေးရွာမှ စတင်။
ရည်မှန်းချက်： မော်စီတုန်းဝါဒ (Maoism) အရ လယ်သမားတော်လှန်ရေးဖြင့် အိန္ဒိယအစိုးရကို ဖယ်ရှား၍ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ရန်။
လက်ရှိအခြေအနေ： အနီရောင်စင်္ကြန် (Red Corridor) (ချျတ်တီစ်ဂါး၊ ဘီဟာ၊ အိုရီဆာ၊ မဟာရာရှ္တြာ) တွင် အဓိက လှုပ်ရှား။
အဓိကအကြောင်းရင်း： ကျေးလက်ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု၊ မြေယာမတရားသိမ်းမှု၊ အစိုးရဝန်ဆောင်မှုမရှိမှု။
အိန္ဒိယအစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှု
Operation Green Hunt (2009–2010)： Naxalite တို့ကို နှိမ်နင်းရန် စစ်ဆင်ရေးကြီး။
CRPF, BSF နှင့် ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်။
လေကြောင်းထောက်ပံ့မှု (ဟယ်လီကော်ပါတာ၊ UAV) အသုံးပြု။
အငြင်းပွားဖွယ်： လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု (ကျေးရွာသားများ သေဆုံး)၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လုံခြုံရေး မဟာဗျူဟာ မညီမျှမှု။

သုံးသပ်ချက်
ကက်ရှ်မီးယားသည် နိုင်ငံတကာနှင့်ဆက်စပ်သော ပဋိပက္ခ (အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန်) ဖြစ်ပြီး၊ Naxalite-Maoist သည် ပြည်တွင်းစီးပွားရေး-လူမှုရေး ပြဿနာဖြစ်သည်။


နှစ်ခုလုံးအတွက် အကြံပြုချက်：
ကက်ရှ်မီးယား： နိုင်ငံတကာညှိနှိုင်းမှုနှင့် ဒေသခံများ၏ဆန္ဒကို အလေးထားသော ဖြေရှင်းနည်း။
Naxalite-Maoist： ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီပါဝင်မှု တိုးမြှင့်ရန်။
အနှစ်ချုပ်： အိန္ဒိယသည် ဤပဋိပက္ခနှစ်ရပ်ကို စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ပေါင်းစပ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်ပြီး၊ ရေရှည်တည်ငြိမ်ရေးအတွက် အကြမ်းဖက်မှုအရင်းအမြစ်များကို ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သည်။
ရုရှားသည် စစ်ရေးအကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှုကို အဓိကထားပြီး၊ နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းမှုများ ပါဝင်သည်။
တရုတ်သည် စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမျိုးရေးထိန်းချုပ်မှုကို အသုံးပြုကာ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများကို ဖြေရှင်းသည်။
အိန္ဒိယသည် စစ်ရေးနှိမ်နင်းမှုနှင့် ဥပဒေရေးရာ ဖိအားများကို အသုံးပြုပြီး၊ နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းမှုများ ပါဝင်သည်။
သော့ချက်:
ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် စစ်ရေးအပြင် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဗျူဟာများ ပေါင်းစပ်ရန် အရေးကြီးသည်။
နိုင်ငံတကာ ဝေဖန်မှုများ (အထူးသဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ) ကို ရှောင်ရှားရန် လိုအပ်သည်။
---
၅။ တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် (1927–1949) တွင် CCP ၏ KMT ကို ကိုင်တွယ်ပုံ
တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် (Chinese Civil War, 1927–1949) သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ (CCP) နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီ (Kuomintang, KMT) တို့အကြား အာဏာလုပွဲဖြစ်ပြီး၊ CCP ၏ အောင်နိုင်မှုနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ (PRC) တည်ထောင်ခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။
CCP ၏ အောင်ပွဲနှင့် KMT ၏ ထိုင်ဝမ်သို့ ဆုတ်ခွာခြင်း
၁၉၄၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် မော်စီတုန်းက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ (PRC) ကို တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။
ချန်ကေရှိတ် နှင့် KMT ကျန်တပ်များသည် ထိုင်ဝမ်သို့ ဆုတ်ခွာခဲ့ပြီး၊ ထိုမှတဆင့် တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (ROC) အဖြစ် အသက်ဆက်ခဲ့သည်။
---
၆။ သီရိလင်္ကာ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်း၏ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများ

သီရိလင်္ကာ (Sri Lanka)၊ ဖိလစ်ပိုင် (Philippines) နှင့် ထိုင်း (Thailand) နိုင်ငံတို့သည် ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ကွဲပြားသော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အောက်တွင် အကျဉ်းချုပ် ဖော်ပြထားပါသည်။
၁။ သီရိလင်္ကာ (Sri Lanka) - LTTE (တမီးလ် ပုန်ကန်မှု): 2009 တွင် စစ်တပ်က ပြင်းထန်စွာ တိုက်ခိုက်ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။
ပဋိပက္ခအခြေအနေ:
LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam) သည် တမီးလ်လူမျိုးစုများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်အတွက် ၁၉၈၃ မှ ၂၀၀၉ အထိ လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
ကိုင်တွယ်နည်းများ:
စစ်ရေးနည်း (Military Solution):
၂၀၀၉ တွင် သမ္မတ Mahinda Rajapaksa ဦးဆောင်သော အစိုးရသည် LTTE ကို ပြင်းထန်စွာ စစ်ဆင်နွှဲကာ အပြီးသတ်နှိမ်နင်းခဲ့သည်။
LTTE ခေါင်းဆောင် Velupillai Prabhakaran ကိုသတ်ဖြတ်ပြီး အဖွဲ့အစည်းကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး:
တမီးလ်လူနည်းစုအား နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်မှုမြှင့်တင်ရန် ကတိများပေးခဲ့သော်လည်း လက်တွေ့တွင် အားနည်းခဲ့သည်။
စစ်ပြီးကာလ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် နိုင်ငံတကာအကူအညီများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။
၂။ ဖိလစ်ပိုင် (Philippines) - Communist Party (NPA) နှင့် မော်ဝါဒီ အစ္စလာမ်မစ် ခွဲထွက်ရေးသမားများ (အစ္စလမ်းမစ် စပါရတစ်စ် - Islamic Separatists (Moro): အစိုးရက စစ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ညှိနှိုင်းမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
ပဋိပက္ခအခြေအနေ:
Communist Party of the Philippines (CPP) နှင့် New People’s Army (NPA) - ၁၉၆၀ မှစတင်ကာ မာ့က်စ်ဝါဒီအကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ။
Moro Islamic Liberation Front (MILF) နှင့် Abu Sayyaf - မွတ်ဆလင်အစွန်းရောက်အဖွဲ့များ။
ကိုင်တွယ်နည်းများ:
စစ်ရေးတိုက်ဖျက်မှု:
သမ္မတ Rodrigo Duterte (၂၀၁၆-၂၀၂၂) လက်ထက်တွင် NPA နှင့် အခြားအကြမ်းဖက်အဖွဲ့များကို ပြင်းထန်စွာ ဖိနှိပ်ခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းကာ Abu Sayyaf ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ:
MILF နှင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် Bangsamoro Organic Law ကို လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။
CPP/NPA နှင့် ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်သော်လည်း အောင်မြင်မှုမရှိခဲ့ပါ။
၃။ ထိုင်းနိုင်ငံ (Thailand) – တောင်ပိုင်း မလေးမွတ်စ်လင်မ် ပုန်ကန်မှု: ထိုင်းအစိုးရက စစ်တပ်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားပြီး တချို့နေရာများတွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးထားသည်။
ပဋိပက္ခအခြေအနေ:
တောင်ပိုင်း ပါတာနီ (Pattani) ဒေသ - မွတ်ဆလင်အစွန်းရောက်အဖွဲ့များ (BRN, PULO) မှ ထိုင်းအစိုးရကို ပုန်ကန်မှုများ။
အနီရောင်ရှပ်အင်္ကျီ (Red Shirts) vs အဝါရောင်ရှပ်အင်္ကျီ (Yellow Shirts) - နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုများ။
ကိုင်တွယ်နည်းများ:
စစ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးတိုးမြှင့်မှု:
တောင်ပိုင်းဒေသရှိ အကြမ်းဖက်မှုများကို စစ်တပ်မှ အကြပ်အတည်းကာလ (Martial Law) ကဲ့သို့သော နည်းလမ်းများဖြင့် ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုများ:
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် BRN (Barisan Revolusi Nasional) နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ စတင်ခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်မှု မရှိသေးပါ။
ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လူမှုစီးပွားပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
အဓိကသင်ခန်းစာများ:
စစ်ရေးအရ အားကိုးခြင်း (သီရိလင်္ကာ) သည် ရေတိုတွင် အောင်မြင်နိုင်သော်လည်း ရေရှည်တွင် နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းချက် လိုအပ်သည်။
ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ (ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်း) သည် အချို့ဒေသများတွင် အကျိုးရှိသော်လည်း အစွန်းရောက်အဖွဲ့များနှင့် သဘောတူညီမှုရရန် ခက်ခဲသည်။
နိုင်ငံတကာအကူအညီ နှင့် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး သည် ပဋိပက္ခပြေလည်ရန် အရေးကြီးသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။
ဤနိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံများသည် ပဋိပက္ခကိုင်တွယ်ရာတွင် စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုစီးပွား ချဉ်းကပ်မှု (Comprehensive Approach) ၏ အရေးပါမှုကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။
အချုပ်အားဖြင့်
အာဏာရှင်စနစ်များ (ရုရှား၊ တရုတ်) က ပြင်းထန်သော စစ်ဆင်ရေးများဖြင့် ဖြေရှင်းလေ့ရှိသည်။
ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ (ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်) က စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ပေါင်းစပ်ဖြေရှင်းလေ့ရှိသည်။
ကိုလိုနီခေတ် ပုန်ကန်မှုများကို ပြင်းထန်စွာ နှိမ်နင်းခဲ့သော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် လွတ်လပ်ရေး ပေးခဲ့ရသည်။

1 week ago | [YT] | 42

MCN TV NEWS 3.0

စစ်ကို မုန်းလို့ တိုက်ပြီလား ? ကာမီကာစီမှသည်… ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ (၁)
--
ဒီရက်ပိုင်း မျက်လုံးအနာခံပြီး လေ့လာထားတဲ့ "ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်တဲ့နည်းလမ်း" တွေအကြောင်းကို "စစ်ကို မုန်းလို့ တိုက်ပြီလား ? ကာမီကာစီမှသည်… ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ" ခေါင်းစဉ်လေးနဲ့ မျှဝေပေးလိုက်ပါတယ်။
--
ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်တဲ့နည်းလမ်း

၁။ မွန်ဂိုနည်း (Mongol Method)
၂။ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ အကြမ်းဖက်ဝါဒတိုက်ဖျက်ရေးဗျူဟာ
၃။ ကာမီကာစီမှသည် ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ (အမေရိကန်၏ အကြမ်းဖက်ဝါဒတိုက်ဖျက်ရေး ဗျူဟာ)
--
အကြမ်းဖက်ဝါဒကို တုံ့ပြန်သည့် မွန်ဂိုအင်ပါယာ၏ ရက်စက်ထိရောက်သော နည်းလမ်း နှင့် ခေတ်သစ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ ဥပဒေနှင့် ညှိနှိုင်းရေး အခြေခံဗျူဟာ တို့သည် လုံးဝကွဲပြားသည်။


၁။ မွန်ဂိုနည်း (Mongol Method) vs ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ နည်းဗျူဟာများ

မွန်ဂိုနည်း (သို့) အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းနည်း
မွန်ဂိုအင်ပါယာက ပုန်ကန်မှုများကို အလုံးစုံဖျက်ဆီးပစ်ရန် အလေးပေးခဲ့သည်။

ဥပမာ: လူမျိုးတစ်ခုလုံးကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ မြို့တော်များကို လုံးဝဖျက်ဆီးခြင်း။
ယနေ့ခေတ်တွင် အာဏာရှင်စနစ်များက အလားတူ ပြင်းထန်သော စစ်ဆင်ရေးများ လုပ်လေ့ရှိသည်။
(ခ) အားသာချက်များ
✔ အလွန်ထိရောက်မှုရှိခြင်း – ပုန်ကန်မှုများ အမြန်ပြေလည်သည်။
✔ ရေရှည်တည်ငြိမ်မှု – မွန်ဂိုအင်ပါယာသည် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော် တည်တံ့ခဲ့သည်။
(ဂ) အားနည်းချက်များ
✖ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု (Genocide) နှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု
✖ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ခက်ခဲခြင်း – ဖျက်ဆီးထားသော ဒေသများတွင် စီးပွားရေး နှောင့်နှေးသည်။
--
ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ နည်းဗျူဟာ


စီးပွားရေး/နိုင်ငံရေး အရ ဖြေရှင်းခြင်း: ဥပမာ - လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခများကို ညှိနှိုင်းခြင်း၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးခြင်း။
တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး: ဥပမာ - အမေရိကန်တွင် Black Panther လှုပ်ရှားမှုကို FBI က ဖမ်းဆီးခြင်း။
စစ်ဆင်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ပေါင်းစပ်ခြင်း: ဥပမာ - ဗြိတိန်နှင့် IRA ညှိနှိုင်းမှုများ။


ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခြင်း (Targeted Strikes)


အမေရိကန်/နေတိုးတို့သည် ဒရုန်း (Drones) နှင့် အထူးတပ်ဖွဲ့များဖြင့် အကြမ်းဖက်ခေါင်းဆောင်များကို သတ်ဖြတ်ခြင်း (ဥပမာ: အိုစမာ ဘင်လာဒင်)。
ISIS, အယ်လ်ကိုင်ဒါ ကဲ့သို့သော အဖွဲ့များကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ဖြင့် အားနည်းအောင် လုပ်ဆောင်သည်။
ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး မြှင့်တင်ခြင်း
အနောက်နိုင်ငံများတွင် အန်တီ-တာရိုဝါဒ (Counter-Terrorism Laws), အိုင်တီနည်းပညာ (Mass Surveillance) ဖြင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း။
(ခ) အားသာချက်များ
✔ လူသားချင်းစာနာမှု ပိုမိုရှိခြင်း – အရပ်သားအသေအပျောက် နည်းပါးစေသည်။
✔ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနှင့်ကိုက်ညီခြင်း – လူ့အခွင့်အရေးကို အလေးထား။
(ဂ) အားနည်းချက်များ
✖ ရေရှည်တွင် အကျိုးသက်ရောက်မှုနည်းခြင်း – ISIS ကဲ့သို့ အဖွဲ့များ ပြန်လည်ပေါ်ထွက်လာနိုင်သည်။
✖ နိုင်ငံရေး အငြင်းပွားမှုများ – အမေရိကန်၏ အီရတ်စစ်ပွဲ (2003) ကဲ့သို့ ဝေဖန်မှုများရှိသည်။
မွန်ဂိုနည်းသည် အလွန်ထိရောက်သော်လည်း လူမဆန်သော နည်းလမ်းဖြစ်ပြီး၊ ခေတ်သစ်တွင် အသုံးပြု၍မရနိုင်ပေ။
ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ ဗျူဟာသည် ဥပဒေနှင့်အညီ တိုက်ဖျက်ခြင်းကို အလေးထားသော်လည်း၊ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို အပြီးသတ်ရန် ခက်ခဲသည်။
အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ မွန်ဂို၏ ထိရောက်မှုနှင့် ဒီမိုကရေစီ၏ လူသားချင်းစာနာမှုကို ပေါင်းစပ်ကာ ပညာရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ဖြေရှင်းချက်များ ပါဝင်သည့် အပြည့်စုံသော ဗျူဟာ ဖြစ်သည်။
----
၂။ ၁၉၁၆ အိုင်ယာလန် ပုန်ကန်မှုနှင့် IRA တို့အား ဗြိတိန်၏ ကိုင်တွယ်ပုံ
--
၁၉၁၆ အီစတာ ရိုက်ဇင်း (Easter Rising) ပုန်ကန်မှုသည် - ၁၉၁၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် အိုင်ယာလန် သူပုန်များက ဗြိတိသျှအုပ်စိုးမှုကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဒပ်ဗလင်မြို့တော်တွင် ပုန်ကန်ခဲ့သည့် အရေးအခင်းဖြစ်သည်။
အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခြင်း (Brutal Suppression) ဗူရဒရယ် စပရက်ရှင်း
ဗြိတိန်က ပြင်းထန်စွာ နှိမ်နင်းခဲ့ပြီး သူပုန်ခေါင်းဆောင် ၁၆ ဦးကို ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။
သို့သော် ဤနည်းက အိုင်ရစ် အမျိုးသားရေး (Irish Nationalism) ကို ပိုမိုအားကောင်းစေခဲ့ပြီး - အိုင်ယာလန်လွတ်လပ်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ပိုများစေခဲ့သည်။

နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းချက် (Political Solution)
၁၉၂၁ တွင် အင်္ဂလိပ်-အိုင်းရစ် စာချုပ် (Anglo-Irish Treaty) ထရီးဒီး ချုပ်ဆိုကာ အိုင်ယာလန် လွတ်လပ်ရေး (Irish Free State) ကို ပေးအပ်ခဲ့သော်လည်း၊ မြောက်ပိုင်း (Northern Ireland) ကို ဗြိတိန်က ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည်။
ဤသည်မှာ "အာဏာသုံး၍ ဖိနှိပ်၊ နောက်ဆုံးတွင် နိုင်ငံရေးဖြေရှင်း" ဟူသော ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီနည်းဗျူဟာကို ပြသသည်။
--
IRA (Irish Republican Army) နှင့် ဗြိတိန်၏ ကိုင်တွယ်မှု
IRA သည် ဗြိတိသျှအုပ်စိုးမှုကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်ကိုင် အမျိုးသားရေး အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး၊ ၁၉၂၀-၁၉၉၀ ခုနှစ်များတွင် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။


လက်နက်ဖြင့် ဖိနှိပ်ခြင်း (Military Crackdown)
Operation Banner (1969–2007) – ဗြိတိသျှတပ်များက မြောက်အိုင်ယာလန်တွင် စစ်တပ်ဖြန့်ကျက်ထားပြီး IRA ကို နှိမ်နင်းခဲ့သည်။
Bloody Sunday (1972) – ဗြိတိသျှစစ်သားများက ဆန္ဒပြသူ ၁၄ ဦးကို ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး၊ ကမ္ဘာ့အငြင်းပွားမှု ဖြစ်စေခဲ့သည်။


နိုင်ငံရေးညှိနှိုင်းမှု (Good Friday Agreement, 1998)
နောက်ဆုံးတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ဖြင့် IRA ၏ လက်နက်စွန့်လွှတ်ရေးနှင့် မြောက်အိုင်ယာလန်၏ အခြေအနေကို သဘောတူညီခဲ့သည်။
----
၃။ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီနှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံများ၏ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများကို ကိုင်တွယ်ပုံ
၁။ ဗြိတိန် - အိုင်းရစ်သူပုန်များ (IRA) vs ဗြိတိသျှအစိုးရ (1968–1998)
ဗျူဟာ:
စစ်ရေးဖိနှိပ်မှု – မြောက်အိုင်ယာလန်တွင် ဗြိတိသျှတပ်များ ချထားပြီး IRA ကို ဖမ်းဆီးနှိမ်နင်း။
ဥပဒေအရ အရေးယူခြင်း – တရားရုံးများဖွင့်၊ IRA အဖွဲ့ဝင်များကို ထောင်ချ။
နိုင်ငံရေးညှိနှိုင်းမှု – 1998 Good Friday Agreement ဖြင့် IRA လက်နက်ဖျက်သိမ်းရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။
ရလဒ်:
ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ဖြင့် ပဋိပက္ခလျော့ကျသော်လည်း၊ မြောက်အိုင်ယာလန် နိုင်ငံရေးအရှုပ်အထွေးများ ကျန်ရှိ။
၂။ ပြင်သစ် - အယ်လ်ဂျီးရီးယား စစ်ပွဲ (1954–1962) – ပြင်သစ်နှင့် FLN
ဗျူဟာ:
အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခြင်း – ကျေးရွာများကို မီးရှို့ဖျက်ဆီး၊ FLN အဖွဲ့ဝင်များကို ညှဉ်းပန်း။
ပြန်လည်နေရာချထားရေး – ကျေးလက်နေ ပြည်သူများကို စစ်စခန်းများတွင် အတင်းအကျပ် ရွှေ့ပြောင် း။
ရလဒ်:
ပြင်သစ်သည် စစ်ရေးအောင်မြင်သော်လည်း၊ နိုင်ငံတကာဖိအားကြောင့် 1962 တွင် အယ်လ်ဂျီးရီးယားကို လွတ်လပ်ရေးပေးခဲ့ရ။
၃။ ဂျာမနီ - ဘာလင်သမဂ္ဂ (Red Army Faction – RAF) 1970–1998
ဗျူဟာ:
တင်းကြပ်သော ဥပဒေရေးရာ အရေးယူမှုများ – RAF အဖွဲ့ဝင်များကို ထောင်ဒဏ်ကြိမ်ဒဏ် ချမှတ်။
ထောက်လှမ်းရေး နှင့် လျှို့ဝှက်စစ်ဆင်ရေး – GSG-9 (အထူးတပ်ဖွဲ့) ဖြင့် အကြမ်းဖက်သမားများကို ဖမ်းဆီး။
ရလဒ်:
RAF အား 1998 တွင် အဖွဲ့ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး ဂျာမနီတွင် လက်နက်ကိုင် အကြမ်းဖက်မှုများ လျော့ကျခဲ့သည်။
၄။ အမေရိကန် - အမေရိကန်ပြည်တွင်းစစ် (1861–1865) – မြောက်ပိုင်း vs တောင်ပိုင်း
ဗျူဟာ:
စစ်ရေးအပြည့်အဝတိုက်ခိုက်ခြင်း – မြောက်ပိုင်းတပ်များက တောင်ပိုင်းမြို့များကို ဝိုင်းရံဖျက်ဆီး (Sherman's March to the Sea)။
စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှု – တောင်ပိုင်း၏ ကုန်သွယ်ရေးလိုင်းများကို ဖြတ်တောက်။
ရလဒ်:
တောင်ပိုင်းအရှုံးဖြင့် အဆုံးသတ်၊ ကျေးကျွန်စနစ် ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။
(ခ) Waco အရေး (1993) – Branch Davidians အဖွဲ့နှင့် အစိုးရတိုက်ပွဲ
ဝီကို (Waco) အရေးအခင်းသည် ဘာသာရေး အစွန်းရောက်အဖွဲ့များ၊ အစိုးရ၏ အကြမ်းဖက် ဖြေရှင်းနည်းနှင့် လွတ်လပ်မှုနှင့် လုံခြုံရေး ပဋိပက္ခတို့ကို ထင်ဟပ်စေသော အရေးပါသည့် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။
ဒေးဗစ်ဒီယန်းဌာနခွဲ - ဘရန့် ဒေးဗစ်ဒီယန်း (Branch Davidians) သည် -ဒေးဗစ်ဒီယန်း ခုနစ်ရက်မြောက် ဥပုသ်အသင်းသားများ - Davidian Seventh-day Adventists ဘာသာရေး အဖွဲ့ခွဲတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဒေးဗစ် ကိုရက်ရှ် (David Koresh) - အမည်ရင်း - ဗာနွန် ဟောဝဲလ် (Vernon Howell) က ဦးဆောင်သည်။ အဖွဲ့သည် တက္ကဆက်ပြည်နယ်၊ Waco အနီး Mount Carmel Center တွင် အခြေစိုက်ကာ ကမ္ဘာပျက်ခါနီး ဗျာဒိတ်ကျမ်းဆိုင်ရာ ယုံကြည်မှုများ ကို လက်ကိုင်ထားသည်။
ဗျူဟာ:
အကြမ်းဖက်ဝိုင်းရံခြင်း – FBI နှင့် ATF တို့က 51 ရက်ကြာ ဝိုင်းရံ၊ နောက်ဆုံး မီးရှို့တိုက်ခိုက်။
မီဒီယာထိန်းချုပ်မှု – ပြည်သူ့ထောက်ခံမှုရရန် သတင်းထိန်းချုပ်။
ရလဒ်:
အဖွဲ့ဝင် 76 ဦး သေဆုံး၊ အမေရိကန်တွင် အစိုးရ၏ အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှုကို ဝေဖန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။
----
၄။ ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ၏ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများ
ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ကွဲပြားသော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။
၁။ ရုရှား - ချေချင်ညာ (Chechnya) စစ်ပွဲ (၁၉၉၄–၂၀၀၉)
ချေချင်ညာ (Chechnya) ရုရှားမှ လွတ်လပ်ရေး တောင်းဆိုခဲ့ပြီး၊ ပထမ (၁၉၉၄–၁၉၉၆) နှင့် ဒုတိယ (၁၉၉၉–၂၀၀၉) စစ်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
တရုတ်၏ ဗျူဟာ
စစ်ရေးအကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခြင်း
ဂရိုဇနီ (Grozny) မြို့တော်ကို လေကြောင်းနှင့် အကြမ်းဖက်ဗုံးကြဲ (၁၉၉၄–၁၉၉၆)၊
အရပ်သားများအပေါ် ရက်စက်စွာ တိုက်ခိုက် (ဥပမာ: ဘူဒီယွန်နော့စ်ကီး ရေနံချောင်း သတ်ဖြတ်မှု)။
ပရိုပါဂန်ဒါနှင့် နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းခြင်း
ချေချင်ညာ (Chechnya) ခေါင်းဆောင် ရမ်ဇန် ကာဒီရော့ဗ်ကို ရုရှားမှ ထောက်ခံ၊
ချေချင်ညာ (Chechnya) ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အနည်းငယ်ပေး (၂၀၀၃)။
ရလဒ်
ချက်နီးယားသည် တရားဝင်လွတ်လပ်ရေး မရသော်လည်း၊ ရုရှား၏ ဖက်ဒရယ်ဒေသအဖြစ် ဆက်ရှိ။
အကြမ်းဖက်မှုများ လျော့ကျသော်လည်း၊ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ရှိနေ။
၂။ တရုတ် - တိဘက်လွတ်မြောက်ရေး တိုက်ပွဲများ
ရှီကျင့်ပင် (အူီဂူးရ်) နှင့် တိဘက်တို့တွင် လွတ်လပ်ရေးတောင်းဆိုမှုများ ရှိခဲ့ပြီး၊ တရုတ်အစိုးရက အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခဲ့သည်။
တရုတ်၏ ဗျူဟာ
အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခြင်း
စစ်တပ်ဖြန့်ကျက်ထားရှိခြင်း (ဥပမာ: ရှီကျင့်ပင်တွင် PLA တပ်များ အမြဲတမ်းချထား)၊
အစ္စလာမ်အကြမ်းဖက်မှုများကို အကြောင်းပြု၍ အကျဉ်းစခန်းများ တည်ဆောက် (ဥပမာ: အူီဂူးရ်များကို "ပညာရေး စခန်းများ" တွင် ထိန်းသိမ်း)။
စီးပွားရေးဖိအားပေးခြင်း
ရှီကျင့်ပင်နှင့် တိဘက်တို့တွင် အခြေခံအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်၊
ဟန်တရုတ်များ (Han Chinese) ကို ဒေသခံများနှင့် ရောနှောနေထိုင်စေ (Demographic Control)။
ရလဒ်
တရားဝင်လွတ်လပ်ရေး တောင်းဆိုမှုများ လျော့နည်း၊
နိုင်ငံတကာမှ ဝေဖန်မှုများ (အထူးသဖြင့် အူီဂူးရ်လူမျိုးများအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ)။

1 week ago | [YT] | 47

MCN TV NEWS 3.0

ဒီကနေ့ည Comedy Show မှာတော့ (NLD ပါတီကနေ.. စစ်ကိုကြိုက်လို တိုက်ဖို.. "နွေဦးစစ်သခင်" တွေအဖြစ် "ပြောင်းလွဲ" လာတဲ့.. NUG/CRPH "ပြောင်းလဲ" ရေးဆိုတာ.. ) ဘာညာတွေကို ပိုနားလည်ဖို.. ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနဲ့ အတူ ဦးနှောက်မုန်တိုင်းဆင် (Brainstorming) ကြရအောင်ပါ။
--
PS (1) အရေးကြီးလို Knowledge is better than opinion ဆိုတာလေး နည်းနည်းရှင်းပြ လိုပါတယ်။
--
ဒီလို (Brainstorming) လုပ်ကြတော့မှသာ.. နားကနေ ကြားတဲ့.. မျက်လုံးကနေ မြင်ရတဲ့ အရာတွေကနေ.. သိမြင်ခြင်း (Knowing) ဖြစ်တည်လာမှာပါ။ အဲ့ဒီ သိမြင်ခြင်းဟာ ပြဿနာနဲ့ ကိစ္စပေါင်းစုံအတွက် ပထမအဆင့် (Knowing is the first step) ပါပဲ။ သိမြင်လာတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ဦးနှောက်ကနေ ဆင်ခြင်သုံးသပ်နိုင်တာကို အသိပညာ (Knowledge) ဖြစ်ပြီး.. ဒီလိုလုပ်ထားတဲ့ အတွေးအမြင်ကိုမှ ထိုးထွင်းဆင်ချင်သိမြင်ခြင်း (Insight) ဖြစ်လာမှာပါ။

ပြန်ချုပ်ရရင်.. မတူ ကွဲပြားတဲ့.. အကြားအမြင်တွေကနေလာတဲ့.. အသစ်အသစ်သော သိမြင်မှု (Knowing) ရှိမှ.. ဆင်ခြင်သုံးသပ်နိုင်တဲ့ အသိဉာဏ်ပညာ (Knowledge) နဲ့ ဆင်ခြင်ပြိး ထွက်လာတာကို သိမြင်နားလည်မှုကို .. ထိုးထွင်းဆင်ချင်သိမြင်ခြင်း (Insight) လို ဆိုချင်တာပါ။

ဒါကြောင့်ပဲ "သိမြင်မှုလာတဲ့.. ဆင်ခြင်သုံးသပ်နိုင်တဲ့ အသိဉာဏ်ပညာ (Knowledge) ဟာ.. လိုချင် ဖြစ်ချင်တာတွေကို နိုင်ငံရေး နှပ်ကြောင်းပေးပြီး.. သဘောထားအမြင် (Opinion) အာဘော်လိုခေါ်တဲ့ "ငါ့စကားနွားရ.." ထက် အများကြီးပိုကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ (Knowledge is better than opinion) စကားဟာ အနောက်တိုင်း ဒဿနနယ်ပယ်မှာ ထင်ရှားတာပါ။
---
PS (2) မြန်မာ တဇောက်ကန်း တာဇံတွေဟာ တစ်သက်လုံး.. အိပ်၊ စား၊ ကာမလောက်နဲ့.. NLD ပါတီကို မဲပေးမယ်.. မေမေနိုင်မှ ဖြစ်မယ်ထင်တယ်.. တဇောက်ကန်း အောင်ဆန်းကို ကြည်ညိုမယ်.. မန်ချက်စတာယူနိုက်တက်ကို အားပေးပြီး.. Facebook သုံးရင်ခေတ်မှိလို.. ထင်ကြမြင်ကြတာတွေနဲ့ကတော့.. ဘာမှ မဖြစ်.... သွားလေသူ သူငယ်ချင်းကြီး ဇေယျာသော်တို ACID အဖွဲရဲ့ သီချင်းထဲကလိုပဲ.. "အားလုံး စုစည်းနေရင် ဘာမှမဖြစ်... ဘဝ ဘဝ ဘဝ ဒီလိုအမြဲ... “
--
"ဝူးရှူးဝါးရွှရှောင် နိုင်ငံရေးသမားတွေက.. တဇောက်ကန်း တာဇံ ဝူးရှူးဝါး လူအုပ်ကြီးကို ခေါင်းဆောင်တယ်ပြောလိုက်.." -- "တဇောက်ကန်း တာဇံ ဝူးရှူးဝါး လူအုပ်ကြီးက.. နိုင်ငံရေးကို ခေါင်းဆောင်နေတယ်လို.. ဝူးရှူးဝါး ရွှရှောင် နိုင်ငံရေးသမားတွေက ပြောလိုက်ကြနဲ့.." ပြောင်းလဲမယ်.. ပြောင်းလဲဖို.. ပြောင်းလဲမှကို ဖြစ်မှာပါလို.. တာဇံ ဝူးရှူးဝါး ကြိုက် (Slogans) တွေကြွေးကြော်ကြရင်း.. "မပြောင်းလဲတဲ့အပြင်.. ပြောင်းပဲ လွဲ..လွဲ" သွားတာ.. ၁ ကြိမ်လည်း မဟုတ်.. ၂ ကြိမ်လည်း မကတော့.. "ပြောင်းပဲ လွဲ" ချင်တာ.. "ပြောင်းလဲ.." ရမှာထက်.. "ပြောင်းလွဲ" ချင်တာ.. သူတို ဝါသနာလိုသာ မှတ်လိုက်ပါတယ်လို... ABM (882025-203400PM)

ဆက်စပ် အကြောင်းအရာ - youtube.com/post/UgkxDeKPmfBB3LjD0WfzXGuLGu6Bl9cgQ…

3 weeks ago | [YT] | 21

MCN TV NEWS 3.0

"ပြောင်းလွဲ.." နေတာ.. "ပြောင်းလဲ.." ဖို့ မလွယ်ပါ။ မသိဘူး.. ကိုယ်ကတော့.. "ပြောင်းလွဲ..လွဲလွဲ" "ပြောင်းလဲ..လဲလဲ.." "ပြောင်း လဲ" မှာပဲ.. တည်းဖြတ်နေတုန်း.. မနက်ဖြန် ညပိုင်းလောက် Premiere Live တင်ပေးပါ့မယ်။

"ပြောင်းလဲ.." မှ ကို ဖြစ်မယ်.. ဆိုတဲ့ (Political Narrative) နဲ့ (Political Framing) တွေ အကြောင်း ဘာမှန်း မသိကြတဲ့.. မအူမလည် တဇောက်ကန်း.. တာဇံတွေလို လှိမ့်နေအောင် မခံရစေဖို့.. ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနဲ့ နားလည်လွယ်အောင် ဘဝတွေပါ ရောထည့်ထားတာပါ။

ဘောင်ခတ်ပြသမှုနဲ့ အပြောအဆို (Framing/Narrative) ယဉ်ကျေးမှု (Culture) တွေအကြောင်း.‌.. အစီအစဉ်ပေါင်းများစွာ.. ပြောထားပြီးပေမယ့်.. အိပ်၊ စား၊ ကာမလောက် သိတဲ့.. လူတွေလို.. မအူမလည် ဖြစ်.. "ငါတို့ကို ဆော်ကားနေတာ" လို့ မမြင်ကြစေဖို့.. ထုတ်နှုတ် တည်းဖြတ်ပြီး Comedy Show လေးတွေ လုပ်... ဘယ်လောက် ဆဲဆဲ.. အဆဲအဆို.. အခြိမ်းအခြောက်ပေါင်းများစွာကို သောက်ဂရုမစိုက်ပဲ အမုန်းခံ တင်ပေးနေတာ.. အနာဂတ်ပြည်ထောင်စု အတွက် ပြုစုပျိုးထောင်မှုပါ။

ခက်တာက.. ထုံထုံထုံ ဆာဟူးရာ.. တဇောက်ကန်း.. တာဇံတွေဆိုတာက.. ဟာသ ဆိုရင်.. အငြိမ့်တို့.. ဇာတ်ပွဲတို့လောက် သိကြတာ.. Stand-Up တို့ Sit-Down တို့ဆိုတဲ့ Comedy Show ဆိုတာ.. ဘာမှန်းကို နားမလည်ကြဘူးလို့.. ထင်ပါရဲ့.. "မိုးဒီတို့.. မော့စ်တို့ကို ပြတ်လုံးတွေ ထုတ်ရကောင်းလားလို့.. ဆဲနေကြသလိုပဲ.." ထားပါတော့..

အခု ပြောချင်တာက.. (Political Narrative) တို့ (Political Framing) တို့အကြောင်... နိုင်ငံတစ်ခုနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုအတွက်.. သိပ် ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အရာတွေဖြစ်လို့.. နားလည်လွယ်အောင် နားလည်ထားသလို.. ပြန် ပြောပြချင်တယ်..

ဘောင်ခတ်ပြသမှုနဲ့ အပြောအဆို (Framing/Narrative) တို့ဆိုတာ.. ရုပ်/သံ သတင်းစာ ပညာမှာတော့ မူကြိုအဆင့် အခြေခံ (က, ခ).. (A, B, C, D..) ပဲ..

ပြကွင်း.. ပြကွက်တစ်ခုကို ပြသဖို့.. ဘောင်ခတ်ပြိး ရိုက်ကူးတဲ့ (Framing) တိုင်းမှာ.. ဘာကြောင့် ရိုက်တယ်၊ ဘာကြောင့် ပြရတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက် (Reasoning) ရှိဖို့က "အသက်ဓာတ်" ပါ။

ဇာတ်လမ်း.. ဇာတ်ကြောင်း ပြောဆိုမှု (Narrative) ဆိုရင်လည်း ပြောဆိုနေတဲ့ ဇာတ်လမ်းဟာ "အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အနာဂါတ် ဆိုတဲ့ ကာလ ၃ ပါး ယန္တယားကျိုးကြောင်း ဆက်နွယ်မှုရှိတဲ့.. ယုဂ်တိတန်မှု (Logic) ဖြစ်ရမယ်ဆိုတာကလည်း "အသက်ဝိဉာဉ်" ဖြစ်တယ်။

အဲဒါတွေနဲ့ပတ်သက်ရင် “အထင်အမြင်” (Opinion) တို့.. ဖြစ်ချင်တာတွေကို ပုံဖော် ပြောဆိုတာတို့နဲ့.. သိမှုူ တစ်ခုခုကိုပေးတဲ့ “အသိပညာ” (Knowledge) အကြားက ကွဲပြားမှုကို မသိကြသမျှ.. ဂျင်းတွေကြည့် ခံကြရတာမျိုးပါ။

အဲ့ဒါကို ဆိုခရေတီး (Socrates) ကတော့..

“သိခြင်းသည် အထင်အမြင်ထက် ပိုကောင်းသည်” ဆို့ ဆိုခဲ့ဖူးပါတယ်။

"ဘာမှ မသိပေမယ့်.. သိတာ တစ်ခုတော့ ရှိတယ်။ အဲဒါက (Knowledge is better than opinion) သိခြင်းသည် အထင်အမြင်ထက်တော့ ပို၍ ကောင်းသည်။" လို့ မိန့်ဆိုခဲ့တာပါ။

ဒီအကြောင်း ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ "ပြောမဆုံးပေါင် တော သုံးတောင်ပါပဲ.." ဒါပေမယ့်.. 'စာရှည်ကြီးတွေကြောက်တဲ့.. အီဗိုလာဇွမ်းဘီးတွေနဲ့ကတော့.. ဒိုးခပါပဲ.. ဒါပေမယ့်.. နည်းနည်းလောက် မိတ်ဆက်ပေးမှ ဖြစ်မယ်..

အဲ့ဒီ ရုပ်/သံ သတင်းစာပညာက လာတဲ့.. (Framing/Narrative) တို့ ဆိုတာတွေကို နိုင်ငံရေးမှာလည်း သုံးကြတဲ့အခါ..

- (Political Narrative) ဆိုတာ.. "လိုချင်ဖြစ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပုံစံမျိုး အဖြစ်ပုံဖော်.. နှပ်ကြောင်းပေးပြီး ပြောဆိုမှုတွေဖြစ်တယ်.. "

- (Political Framing) ဆိုတာကတော့.. "အဲ့ဒီ လိုချင်ဖြစ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပုံစံမျိုးဖြစ်အောင် မြင်စေချင်တာတွေပဲ ဘောင်ခတ်ပြတဲ့ နိုင်ငံရေးပြကွက်တွေဖြစ်တယ်။

အဲ့ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး နားလည်လွယ်အောင် (ဥပမာ ၂ ခု) ထုတ်ပြချင်တယ်.

- ဥပမာ (၁) ဖက်ဆစ်စစ်တပ် အမြစ်ဖြတ်.. အဆုံးသတ်တိုက်ပွဲနဲ့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုဖို့ တော်လှန်ရေးအစိုးရ "ပြောင်းလဲဖို့.."

- ဥပမာ (၂) NLD တုန်းကလည်း အာဏာ အသိမ်းခံရမှာကိုတောင် တိုင်းပြည်ဆက်လက် "ပြောင်းလဲဖို့.." NLD ကို မဲပေးစို့.. လို့ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့..

လူပိန်းကြိုက် နိုင်ငံရေး ကြွေးကြော်သံ (Political Slogans) တွေအဆင့်အထိပဲ.. နောက်ဥပမာက..

ဗြိတိသျှကိုလိုနီ စနစ်အောက်က လွတ်မြောက်ရေး "အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေး" ဆိုတာတွေမှာ..

၁။ အိန္ဒိယတွေ အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးဟာ.. ပါကစ်စတန်တို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်တို့အတွက် မဟုတ်ဘူး.. အဲ့ဒီလိုပဲ..

မြန်မာတွေရဲ့ ဇာတိမာန်သီချင်းတွေနဲ့.. တဇောက်ကန်းအောင်ဆန်းတို့ ဆိုတာကလည်း "ပင်လုံစာချုပ်" မှာ လက်မှတ် ထိုးခဲ့မိတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေအတွက်ကတော့.. ရွံရှာ ဆက်စုပ်ဖွယ်ရာ.. Story ကြီး တစ်ခုထက် ဘာမှ မပိုဘူး.. ဘာညာပေါ့လေ...

3 weeks ago | [YT] | 68

MCN TV NEWS 3.0

"ဖက်ဆစ်စစ်တပ် အမြစ်ဖြတ်မယ့် နွေဦးတော်လှန်ရေးရန်ပုံငွေ" ကို တော်လှန်ရေးထောက်ခံသူတွေ အများဆုံး အသုံးပြုနေကြပြီတဲ့.. "ခရေပေး" နဲ့ သဒ္ဒါတရား နည်းများမဆို.. ထည့်ဝင်လှူဒါန်းလို့ ရနေပြီဆိုတာ.. သင် သိပြီးပြီလား...
"ဖက်ဆစ်စစ်တပ် အမြစ်ဖြတ်ရေး ခရေပေး.."
"ခရေပေးနဲ့ ကြိုက်သလောက် ထည့်ဝင်လှူဒါန်းကြပါစို့.."

3 weeks ago | [YT] | 57

MCN TV NEWS 3.0

ဘုံရန်သူ စစ်စစ်ကို ကိုယ် ရှာတွေ့ထားတာကတော့ တာဇံ ထုံထုံထုံ ဆာဟူးရာ (ASEAN KKK) (Ku Klux Klan) တဇောက်ကန်း အယူအဆပဲ... "အချစ် တပွဲ - စစ်ပွဲ တစ်ရာ (နှင့်) စစ်ပွဲတွေ ပြီးတဲ့နောက်" မှာတော့ ပြောထားဖူးတယ်... စင်္ဟာလီ (သီဠို) အောက်စွဲ ကိုယ်တော် ရှင်သူမြတ် ထေရဝါဒကိုယ်တော်ကြီးတွေလည်း.. ပြန်သုံးသပ်.. နိူင်ကြပါစေကြောင်းပေါ့...

1 month ago | [YT] | 16