MCN TV NEWS 3.0

မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် အာဏာခွဲဝေမှု ဒဿန (The Role of the Philosophy of The Separation of Powers in The Restoration of Myanmar's Democratic System)
________________________________________
၂၀၁၂ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး (Constitutional Tribunal of the Union) နှင့် လွှတ်တော် (Hluttaw) များအကြားပဋိပက္ခမှ အာဏာခွဲဝေမှုနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပျက်သုန်းခဲ့ရမှုများအား ဂျွန်လော့ခ် (John Locke) မွန်တက်စကျူးအော် (Montesquieu) တို့၏ ဒဿနရှု့ဒေါင့်မှ အနာဂတ်အတွက် နက်နဲစွာ ထိုးထွင် ဆင်ချင် လေ့လာဆန်းစစ်ချက်စာတမ်း

(An In-Depth Analytical Research Paper for the Future: Examining the Demise of Power Separation and Democratic Systems from the 2012 Conflict between the Constitutional Tribunal of the Union and the Hluttaws through the Philosophical Lenses of John Locke and Montesquieu)
________________________________________
စာတမ်းတင်သွင်းသူ- အံ့ဘုန်းမြတ်
စာတမ်းတင်သွင်းသည့်ဌာန- MCN TV ACADEMY
တင်သွင်းသည့်နေ့စွဲ- ၂၀၂၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ
________________________________________
Download Link - bit.ly/4i5uOMk
________________________________________
အကျဉ်းချုပ် (Abstract)

ဤသုတေသနသည် ဂျွန်လော့ခ် (John Locke)[^1] ၏ ဥပဒေပြုရေး အမြင့်ဆုံးအာဏာနှင့် မွန်တက်စကျူးအော် (Montesquieu)[^2] ၏ Trias Political [^3] သီအိုရီတို့က မေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မည်သို့ ပုံဖော်ခဲ့သည်ကို လေ့လာဆန်းစစ်သည်။

အာဏာစုစည်းမှုသည် အာဏာရှင်စနစ်ဖြစ်သည်ဟူသော Montesquieu ၏ သတိပေးချက်ကို အခြေခံ၍ အမေရိကန်စနစ်သည် တရားသူကြီးများအား တစ်သက်တာရာထူးနှင့် ဥပဒေပြန်လည်သုံးသပ်ပိုင်ခွင့် (Judicial Review)[^4] ဖြင့် ခိုင်မာသော Checks and Balances[^5] စနစ်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည် 1။

ယင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး (CTU)[^6] အရေးအခင်းသည် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ခံတပ်များ (တိုတောင်းသော သက်တမ်း၊ နိုင်ငံရေး ခန့်အပ်မှု) အားနည်းခြင်းနှင့် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများအကြား အပြန်အလှန် လေးစားမှု (Mutual Restraint) ပျက်သုဉ်းခြင်းတို့ကြောင့် တရားစီရင်ရေး လွတ်လပ်မှု ပြိုလဲခဲ့ပုံကို ပြသခဲ့သည် 3။

ဤပြိုလဲမှုသည် နိုင်ငံရေး အာဏာစုစည်းမှုကို တရားဝင်စေပြီး နောက်ဆုံးတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းယူမှုသို့ ဦးတည်စေသည့် လမ်းကြောင်းကို ဖော်ဆောင်ခဲ့သည် 5။ ဤသုတေသနသည် အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် Montesquieu ၏ ဒဿနကို အသက်သွင်းရန် တရားသူကြီးများ၏ သီလ (Virtue)[^16]၊ လွတ်လပ်သော ခန့်အပ်ပုံစနစ်နှင့် တရားစီရင်ရေး၏ ဘဏ္ဍာရေး လွတ်လပ်ခွင့်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ကြောင်း မဟာဗျူဟာမြောက် သင်ခန်းစာများ ပေးအပ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။

Skip the Carousel

1 2 3 4 5

12 hours ago | [YT] | 16

MCN TV NEWS 3.0

ဖရန်စစ် ဘေကွန်၏ ရုပ်တုလေးမျိုး (The Four Idols of Bacon): အသိပညာဆိုင်ရာ အတားအဆီးများနှင့် ခေတ်သစ် တွေးခေါ်မှုအပေါ် လွှမ်းမိုးမှု ဆိုင်ရာ သုတေသန စာတမ်း
________________________________________
စာတမ်းတင်သွင်းသူ- အံ့ဘုန်းမြတ်
စာတမ်းတင်သွင်းသည့်ဌာန- MCN TV ACADEMY
တင်သွင်းသည့်နေ့စွဲ- ၂၀၂၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ
________________________________________
Download Link bit.ly/4p7uTlH
________________________________________
အကျဉ်းချုပ် (Abstract)
ဤသုတေသန စာတမ်းသည် ခေတ်သစ် သိပ္ပံနည်းကျ နည်းလမ်း၏ ဗိသုကာ ဖရန်စစ် ဘေကွန် (Francis Bacon) တင်ပြခဲ့သော အသိပညာဆိုင်ရာ အတားအဆီးများဖြစ်သည့် ရုပ်တုလေးမျိုး (The Four Idols of Bacon) ကို ကျယ်ပြန့်နက်နဲစွာ ဆန်းစစ်ထားပါသည်။ ဘေကွန်သည် Novum Organum (၁၆၂၀) တွင် လူ့စိတ်၏ တွေးခေါ်နိုင်စွမ်းကို ညစ်ညမ်းစေသော မျိုးနွယ်စု ရုပ်တု (Innate Bias)၊ ဂူလိုဏ် ရုပ်တု (Individual Bias)၊ ဈေးကွက် ရုပ်တု (Linguistic Bias) နှင့် ဇာတ်ရုံ ရုပ်တု (Systemic Dogma) တို့ကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် အမှန်တရားကို ရှာဖွေသည့် သိပ္ပံနည်းကျ လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ကြောင်း အခိုင်အမာ တင်ပြခဲ့သည်။
ဤစာတမ်းတွင် ဘေကွန်၏ သီအိုရီများကို ခေတ်သစ် သိမြင်မှုဆိုင်ရာ သိပ္ပံပညာ (Cognitive Science)၊ စိတ်ပညာနှင့် ဆက်သွယ်ရေးသီအိုရီများ (ဥပမာ- အတည်ပြုချက် ဘက်လိုက်မှု၊ ပါဒိုင်းမ်) တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်ဆန်းစစ်ထားပြီး၊ ရုပ်တုများ၏ ခေတ်မီအရေးပါပုံကို မီးမောင်းထိုးပြထားသည်။ ထို့ပြင်၊ အနောက်တိုင်း၏ သိပ္ပံနည်းကျ အမြင်ကို အရှေ့တိုင်း ဒဿနများဖြစ်သည့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ "သခၤါရ"၊ "ဒိဋ္ဌိ" နှင့် ကွန်ဖြူးရှပ်ဝါဒ၏ "ကျင်ပ" (အမည်နာမ မှန်ကန်ရေး) စသည့် အယူအဆများနှင့် ဆက်စပ်၍ နှိုင်းယှဉ်လေ့လာထားသည်။
အထူးသဖြင့်၊ မြန်မာ့ပညာရပ်နှင့် နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းတွင် ဤရုပ်တုများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာကာ ဝေါဟာရဝိဝါဒ၊ စနစ်ဟောင်းများအပေါ် ခုံမင်မှုနှင့် အတည်ပြုချက်ဘက်လိုက်မှုများကို မည်သို့ ကျော်လွှားရမည်ကို အကြံပြုချက်များ ပေးအပ်ထားပါသည်။ နိဂုံးချုပ်အားဖြင့် ဘေကွန်၏ ရုပ်တုများသည် ခေတ်သစ် ဆင်ခြင်တုံတရား (Critical Thinking) အတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ပြီး၊ လူသားတို့၏ အတွေးအခေါ် ချို့ယွင်းချက်များကို စနစ်တကျ သိရှိခြင်းဖြင့် ပိုမိုပြည့်စုံသော အသိပညာ (Epistemological Cleansing) ကို ရရှိနိုင်ကြောင်း တင်ပြထားသည်။
--
#ရုပ်ထုနှောင်ကြိုး #ကိုယ်လက်ရုံးနဲ့ရိုက်ချိုးကြ #BaconPhilosophy #FrancisBacon #TheFourIdols #DeepThinking #CriticalThinkingMyanmar #မြန်မာ့နိုင်ငံရေး #ခေါင်းဆောင်မှုဝေဖန်ချက် #MyanmarIdols #အောင်ဆန်း #စုကြည် #တဇောက်ကန်း #HipHopCulture #Underground2Mainstream #MyanmarPodcast #ဒဿန

Skip the Carousel

1 2

1 day ago | [YT] | 26

MCN TV NEWS 3.0

#MoveForward #Problem #Underground2Mainstream #J-Me ရဲ့ #MixtapeAlbum ထဲက #ToMyRelatives သီချင်းထဲကလိုပဲ.. "မြို့တော် ခန်းမရှေ့ နံရံတွေပေါ် Graffiti သွားမှုတ်" ဘာညာပေါ့ |

ပါဠိ (Pali) လို ဆိုရင်တော့.. အပ္ပမာဒေန သမ္ပာဒေထ.. (အာမ ဘန္တေ) | မြန်မာလို ပြောရမယ်ဆိုရင်.. #အပ္ပမာဒေန #သမ္မာဒေထ လူတို့သည် မေ့လျော့တတ်... ပေါ့လျော့တတ်သော သဘော ရှိကြကုန်လေသည်.. (မှန်ပါဘုရား။) ပေါ့.. |


မြန်မာမှု ရသပညာ အဓိပ္ပါယ် သတ်မှတ်ချက်ကတော့ "ဖန်ပြာခွက်နဲ့ ကျောက်ဆက်ရေ အမောပြေအောင် တိုက်ပါ မမ" တဲ့ (ဝေါဟာရ အဓိပ္ပါယ်ကို ကိုယ်တိုင်နားလည်သဘောပေါက်အောင် မနည်း သင်ယူ လေ့လာခဲ့ရတယ်။) |


ကောက်ပင် ရိတ်လှီး... ဆင်ဝှေ့ ရန်ရှောင်.. ဝင်္ကဝုတ္တိ၊ အတိဿယဝုတ္တိတွေနဲ့ တိုင်ပတ်၊ လမ်းပျောက်၊ အရပ်မျက်နှာ ညွှန်တန် မရှိ၊ ကြယ်မရှိ၊ နေ မရှိ/လ မရှိ ဘယ်ရောက်လို့ ရောက်မှန်း မသိ။ ဘယ် သွားလို့ သွားရမယ်မှန်း မသိ။ ဒီမိုး ဒီရေ ဒီလူတွေနဲ့ ကြိတ်ကြိတ်ပြီး ရုန်းရမှာပဲ..


#JMe ရဲ့ #Mixtape Album ထဲက #Dynasty သီချင်းအဆုံးသတ်ထဲက (Mixtape မှောင်ခို Rap အစဉ် မရိုးနိုင် Underground မှ သည်တောင်လိုတက် တဆစ်ချိုး Right ! )


ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုကို #HipHop #Graffiti #ComedyShow Culture ယဉ်ကျေးမှု မရှိပဲ ဘယ်လို တည်ထောင်ကြမယ် မသိဘူး။ မြန်မာယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ကိုက်ညီပြီး စည်းကမ်းပြည့်ဝတဲ့ အပြင် ဗိုင်းကောင်းကျောက်ဖိ ငါတို့ လုပ်သမျှ ထောက်ခံကြနဲ့ သမိုင်းလမ်းဆုံး နေချိန်တောင်မှာ.. တဇောက်ကန်းနေကြတုန်း..


အမှောင်ခေတ်ကြီးမှာ ဂူထဲက အညာသီယံတွေကို Stand-Up ComedyShow တွေနဲ့ ကြိတ်ကြိတ်ပြီး အတော်ရုန်းရ အုန်းမှာပါ ဒကား.. အသင်လောက..

1 week ago | [YT] | 42

MCN TV NEWS 3.0

မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် အာဏာခွဲဝေမှု ဒဿန
________________________________________
၂၀၁၂ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး (Constitutional Tribunal of the Union) နှင့် လွှတ်တော် (Hluttaw) များအကြားပဋိပက္ခမှ အာဏာခွဲဝေမှုနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပျက်သုန်းခဲ့ရမှုများအား ဂျွန်လော့ခ် (John Locke) မွန်တက်စကျူးအော် (Montesquieu) တို့၏ ဒဿနရှု့ဒေါင့်မှ အနာဂတ်အတွက် နက်နဲစွာ ထိုးထွင် ဆင်ချင် လေ့လာဆန်းစစ်ချက်စာတမ်း

(An In-Depth Analytical Research Paper for the Future: Examining the Demise of Power Separation and Democratic Systems from the 2012 Conflict between the Constitutional Tribunal of the Union and the Hluttaws through the Philosophical Lenses of John Locke and Montesquieu)
________________________________________
သုတေသန စာတမ်းပြုစုသူ
အံ့ဘုန်းမြတ်
ahuntphone.myat@gmail.com
ပြုစုသည့်နေ့စွဲ: ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်
________________________________________

အကျဉ်းချုပ် (Abstract)

ဤသုတေသနသည် ဂျွန်လော့ခ် (John Locke)[^1] ၏ ဥပဒေပြုရေး အမြင့်ဆုံးအာဏာနှင့် မွန်တက်စကျူးအော် (Montesquieu)[^2] ၏ Trias Politica[^3] သီအိုရီတို့က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မည်သို့ ပုံဖော်ခဲ့သည်ကို လေ့လာဆန်းစစ်သည်။ အာဏာစုစည်းမှုသည် အာဏာရှင်စနစ်ဖြစ်သည်ဟူသော Montesquieu ၏ သတိပေးချက်ကို အခြေခံ၍ အမေရိကန်စနစ်သည် တရားသူကြီးများအား တစ်သက်တာရာထူးနှင့် ဥပဒေပြန်လည်သုံးသပ်ပိုင်ခွင့် (Judicial Review)[^4] ဖြင့် ခိုင်မာသော Checks and Balances[^5] စနစ်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည် 1။ ယင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံး (CTU)[^6] အရေးအခင်းသည် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ခံတပ်များ (တိုတောင်းသော သက်တမ်း၊ နိုင်ငံရေး ခန့်အပ်မှု) အားနည်းခြင်းနှင့် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများအကြား အပြန်အလှန် လေးစားမှု (Mutual Restraint) ပျက်သုဉ်းခြင်းတို့ကြောင့် တရားစီရင်ရေး လွတ်လပ်မှု ပြိုလဲခဲ့ပုံကို ပြသခဲ့သည် 3။ ဤပြိုလဲမှုသည် နိုင်ငံရေး အာဏာစုစည်းမှုကို တရားဝင်စေပြီး နောက်ဆုံးတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းယူမှုသို့ ဦးတည်စေသည့် လမ်းကြောင်းကို ဖော်ဆောင်ခဲ့သည် 5။ ဤသုတေသနသည် အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် Montesquieu ၏ ဒဿနကို အသက်သွင်းရန် တရားသူကြီးများ၏ သီလ (Virtue)[^16]၊ လွတ်လပ်သော ခန့်အပ်ပုံစနစ်နှင့် တရားစီရင်ရေး၏ ဘဏ္ဍာရေး လွတ်လပ်ခွင့်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ကြောင်း မဟာဗျူဟာမြောက် သင်ခန်းစာများ ပေးအပ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။
________________________________________

အာဏာခွဲဝေမှု ဒဿန၏ အနှစ်ချုပ်နှင့် တည်ငြိမ်မှု

အာဏာခွဲဝေမှုဒဿနသည် Locke ၏ ဥပဒေပြုရေး အမြင့်ဆုံးအာဏာမှသည် Montesquieu ၏ တရားစီရင်ရေး လွတ်လပ်မှုအပေါ် အလေးပေးသည့် Trias Politica အထိ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာသည် 1။ အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ဤဒဿနနှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်ကာ၊ အာဏာရှင်စနစ်ကို ကာကွယ်ရန် ရည်ရွယ်သည့် လက်တွေ့ကျသော Checks and Balances စနစ်ကို Madison ၏ နိယာမ ("Ambition must be made to counteract ambition") အတိုင်း အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည် 6။ ဤစနစ်သည် ဥပဒေပြုရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် တရားစီရင်ရေး အာဏာများကို အချင်းချင်း ပိုင်ဆိုင်မှုနယ်ပယ်များ ကျူးကျော်နိုင်စေခြင်းဖြင့် နိုင်ငံရေး လွတ်လပ်ခွင့်ကို ထာဝရ ကာကွယ်ပေးနေသည် 2။
________________________________________
ကောက်ချက်နှင့် အကြံပြုချက်များ

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအတွက် သင်ခန်းစာ

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံးအရေးအခင်းမှ ရရှိသော အဓိက သင်ခန်းစာများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။
၁။ ဒီမိုကရေစီစနစ်နှင့် အာဏာခွဲဝေမှုများအား ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်
Montesquieu ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အတိုင်း အာဏာစုစည်းမှုသည် အာဏာရှင်စနစ်၏ အဓိပ္ပာယ် ဖြစ်သည် 7။ ဒီမိုကရေစီစနစ် ရှင်သန်ရန်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများသည် နိုင်ငံရေး အင်အားစုများ၏
အပြန်အလှန် လေးစားမှု (Mutual Restraint) ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရမည် 53။ Montesquieu ၏ ဒဿနကို လက်တွေ့အသက်သွင်းရန်အတွက် တရားသူကြီးများကို နိုင်ငံရေး ဖိအားများမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်သော
အတွင်းပိုင်းနှင့် ပြင်ပပိုင်း ခံတပ်များ ကို တပြိုင်နက်တည်း တည်ဆောက်ရမည် 60။
၂။ ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ ခံတပ်များကြံ့ခိုင်ရေး
အမေရိကန်၏ ရာသက်ပန်ရာထူးသက်တမ်းနှင့် Judicial Review ကဲ့သို့သော အစီအမံများသည် တရားစီရင်ရေးကို အခြားအာဏာများနှင့် တန်းတူအင်အားရှိစေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ဤခံတပ်များကို ခိုင်မာစွာ ထည့်သွင်းရမည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် CTU အရေးအခင်း၏ အဓိက အရင်းခံပြဿနာမှာ ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ ခံတပ်များ၏ အားနည်းချက် (တိုတောင်းသော သက်တမ်း၊ နိုင်ငံရေးအရ ခန့်အပ်မှု) ကြောင့် ဖြစ်သည် 14။

ကောက်ချက်
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ် ဒီမိုကရေစီစနစ် ရှင်သန်မှုသည် ဥပဒေများကို ထိရောက်စွာ စစ်ဆေးနိုင်ပြီး နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများ၏ စိတ်လိုလက်ရ လုပ်ဆောင်မှုများကို တရားဥပဒေ၏ စံနှုန်းများအတိုင်း တားဆီးနိုင်သည့် လွတ်လပ်သော တရားစီရင်ရေးအဖွဲ့၏ စွမ်းဆောင်ရည် အပေါ် မူတည်ပါသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများသည် တရားသူကြီးများ၏ သီလ (Virtue)၊ ပညာနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာကို အလေးပေးပြီး၊ ၎င်းတို့အား နိုင်ငံရေးဖိအားများမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည့် အစီအမံများကို ဦးစားပေးရမည်။

အကြံပြုချက်များ

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များအတွက် အောက်ပါ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို အကြံပြုအပ်ပါသည်။
၁။ လွတ်လပ်သော ခန့်အပ်ပုံစနစ်: နိုင်ငံရေးဩဇာလွှမ်းမိုးမှုမှ ကင်းဝေးသော တရားရေးရာ ဝန်ဆောင်မှု ကော်မရှင် (Independent JSC) 60 ဖြင့်သာ တရားသူကြီးများ ခန့်အပ်ခြင်း။

၂။ တရားစီရင်ရေး လွတ်လပ်မှု ခိုင်မာစေခြင်း: တရားသူကြီးများအား နိုင်ငံရေးဖိအားများမှ လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်ခွင့်နှင့်အတူ သက်တမ်း (၁၀ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်) ပေးအပ်ခြင်း၊ ရာထူးများကို အဆင့်လိုက် (Staggered) ခန့်အပ်ခြင်း နှင့် ဘဏ္ဍာရေး လွတ်လပ်ခွင့် (Fiscal Autonomy) ပေးခြင်းတို့ဖြင့် ကာကွယ်ခြင်း 14။

၃။ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော တရားရုံးအဖွဲ့: ဥပဒေပညာတွင် ကျွမ်းကျင်ပြီး ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော တရားသူကြီးများကို ခန့်အပ်ခြင်းဖြင့် လူထု၏ ယုံကြည်မှုကို ပြန်လည်ရရှိစေခြင်း 58။

ဆက်လက် သုတေသန အကြံပြုချက်များ
၁။ Locke ၏ ဖက်ဒရယ် အာဏာနှင့် ခေတ်ပြိုင်ပြဿနာများ: ဂျွန်လော့ခ်က ဥပဒေပြုရေးသည် အမြင့်ဆုံးအာဏာဟု သတ်မှတ်ခဲ့သော်လည်း 10၊ ခေတ်သစ်တွင် အမေရိကန် ကွန်ဂရက်က
ဥပဒေပြုခွင့် (Nondelegation) အာဏာကို အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အေဂျင်စီများ (Executive Agencies) သို့ လွှဲပြောင်းပေးခြင်းကြောင့် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ ကြီးထွားလာပုံကို လေ့လာခြင်း 48။

၂။ Checks and Balances စနစ်၏ ဒဿနပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ: Montesquieu ၏ စင်ကြယ်သော ခွဲခြားမှု (Pure Separation) အယူအဆနှင့် ဂျိမ်းစ် မက်ဒီဆင်၏ "ဆန္ဒကို ဆန္ဒဖြင့် တန်ပြန်စေခြင်း" (Ambition must counteract ambition) ဟူသော လက်တွေ့ကျသော ဟန်ချက်ညီစေမှု (Balance) စနစ်ကြားရှိ ကွာဟချက်ကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်း 54။

၃။ တရားစီရင်ရေး၏ ငွေကြေးလွတ်လပ်မှုနှင့် အကျင့်ပျက်ခြစားမှု: တရားစီရင်ရေး၏ ဘဏ္ဍာရေး လွတ်လပ်မှု (Fiscal Autonomy) မရှိခြင်းသည် တရားသူကြီးများ၏ သမာဓိ (Integrity) နှင့် အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အန္တရာယ်အပေါ် မည်သို့ သက်ရောက်မှုရှိသည်ကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်း 55။

www.academia.edu/144703516/%E1%80%99%E1%80%BC%E1%8…

www.mediafire.com/file/6zho2ndzsfjn2ya/%25E1%2580%…

https://www.youtube.com/watch?v=iT0PW...

https://www.youtube.com/watch?v=HMsn-...

3 weeks ago | [YT] | 48

MCN TV NEWS 3.0

ဒီရက်ပိုင်း Live တွေ မပြောဖြစ်တာရဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းတွေက "သူများတွေလို.. ငါ့ စကား နွားရ.. လေဖမ်း ဝရမ်းစီးပြီး.. အီး ဓားနဲ့ ဝိုင်းခုတ်တာတွေကို ရွံလို့.. ကိုယ်ပါတဲ့ အီးကို.. ကွကိုပဲ ဓားနဲ့ ခုတ်ဖို့ လုပ်နေလို့...
--------
ဆိုချင်တာက...
--------
မေ.. ဆိုတဲ့ ကောင်မလေးရဲ့ ဟိုရက်ပိုင်းက အရမ်းပေါက်နေတဲ့.. ဆေးလိပ်နဲ့ မီးခြစ် သီချင်းထဲကလိုပဲ…

ငါ.. ခါး ကော့ ကော့ ပေးထား ပြီးတော့ကို.. ခံ မှာ.. (လား...)

“ငါမင်းအတွက်ပေါ့မွေးဖွားလာတာ.. နှလုံးသားကြီးပြီးဦးတှောက်ပါမလာ..
ငါချစ်တာတစ်ခုတည်ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး.. ဘဝဟာပိုစုတ်ပြတ်လာ..
ငါ.. ခါးကော့လို့.. ပေးထားမှာပါ.. နောက်ကျောက ဓါးတော့ မုန်းလို့ပါကွာ.."
--------
သီချင်းထဲက လိုတွေ မဖြစ်ဖို့.. ဖြစ်နေရင်လည်း ရပ်တန်းက ရပ်နိုင်ဖို့က..
--------
အိုက်ကိုး (Ice ၉) တို့ အမ် သရီး (M THREE) တို့ရဲ့ "ဗိုလ် ကျား.. သေနတ်" (Bo Kyar Tha Nat) သီချင်းထဲကလိုပဲ..

မင်းကြိုက်တာ.. မင်းလုပ်… တရားတဲ့ ဉာဏ်နဲ့.. လုပ်..
ငါတို့ က.. လက်တွေ့. အားနဲ့ မာန်နဲ့. ဖြုတ်တာ.. စကားနဲ့ အသံနဲ့ မဟုတ်…
ထက်ပြီး.. ကုလားနဲ့.. ဂျပန်နဲ့.. တရုတ်.. တွေခွဲ… ဓားနဲ့ လှံနဲ့.. ခုတ်…
လူတွေဟာ.. အလျားနဲ့ အနံနဲ့ … အသွားနဲ့. အပြန်နဲ့.... အမှားနဲ့.. အမှန်နဲ့.. ရှုပ်..
--------
ဆိုချင်တာ ပြန်ချုပ်ရရင် ....
--------
“တိုင်.. နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့.. အနာဂတ်.. ကံကြမ္မာကို.. ပစ္စုပ္ပန်မှာ ရှိနေတဲ့ နိင်ငံသားတွေကသာ အဆုံးအဖြတ် ပေးကြတဲ့ သဘာဝရှိတဲ့.. လောကကြီးပါ။"

မွေးဖွား.. ရှင်သန်.. ရုန်းကန်… ရပ်တည်ရာ.. လောကငယ်.. တိုင်းနိုင်ငံတော်မှာ… လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့.. အလုံးစုံသော ပြဿနာတွေရဲ့.. အဖြေက..

"မသိခြင်း (အဝိဇ္ဇာ) ကြောင့်ပါ။ မသိမှုတွေကြောင့်... ဆိုတာကို သိမြင်ခြင်း (ဝိဇ္ဇာ) ဖြစ်ဖို့ သိပ်အရေးကြီးတယ်"

မသိခြင်း “အဝိဇ္ဇာ”ရဲ့ နှိုပ်ဆက်ကလူ.. အပြုအမူ ခံရမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ် တွေ့ကြုံ.. သေပွဲဝင်နေကြရတဲ့.. (လိပ်ပြာလုံဖို့.. ဒုက္ခ ကြုံနေကြရခြင်း) ဟာ.. ဆင်းရဲ.. လွန်းလှပါဒကား.. လိုဆိုပြီး.. သိခြင်း (ဝိဇ္ဇာ) ဖြစ်တော့မှ..

အဲ့ဒါကနေ.. လုံးဝ ကင်းစင် လွတ်မြောက်သွားလိုတဲ့.. "သံဝေဂ" ဆိုတဲ့.. စိတ်ကလေးကသာ...

ဒုက္ခအတည့်ပြီးနေတဲ့ ဆင်းရဲတွင်းကြီးထဲကနေ.. လုံးဝ ကင်းစင် လွတ်မြောက်ရာ "ဝိမုတ္တိ" ဆိုတဲ့ နေရာကို ရောက်ရှိသွားအောင် ပို့ဆောင် နိုင်မှာပါ..

လွတ်မြောက်ရာ "ဝိမုတ္တိ" ဆိုတဲ့ နေရာလေးကို ရောက်ချင်ကြရင်တော့ဖြင့်.. (အဝိဇ္ဇာ) ကို (ဝိဇ္ဇာ) နဲ့တိုက်ဖျက်.. "သံဝေဂ" ဆိုတဲ့ စိတ်ကလေးနဲ့မှ လွတ်မြောက်ရာ "ဝိမုတ္တိ" ကို ရောက်မှာပါ။
--------
ဖတ်ပါ.. မှတ်ပါ.. လေ့လာပါ... အချောင်နေ.. အချောင်စားစိတ် ကလေးကို လျှော့ကြပါ.. ကြားဖူးနားဝ လေးတွေ လောက်နဲ့ မတင်းတိမ်နေကြပါနဲ့လို့... သာ..
--------
ဒီရက်ပိုင်းတွေမှာ ပြုလုပ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့.. သုတေသစာတမ်း (၃) စောင် ရှိတယ်.. လေ့လာဖြစ်ခဲ့ရင် Feedback လုပ်ပါလို့...
--------
၁၉၆၂ ခုနှစ်ကတည်းက သုတေသနနဲ့ အဆက်ပျက် ဝေးနေတဲ့ တိုင်းပြည်နဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းက ဘာမှ ဆောင်ရေး မကြီးဘူးလို့ ထင်တဲ့ အရာ‌တွေလို့.. ထင်တဲ့ အရာတွေပါပေါ့...
--------
ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် တော်လှန်ရေး- ဝေါဟာရ၊ အတွေးအခေါ်နှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာချက်
docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vRUZwAwtk0tD_T…
-----
အရှေ့တိုင်းအတွေးအခေါ်များ၏ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် တော်လှန်ရေးအပေါ် အမြင်- ဒဿနနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာချက်
docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vQf0PelUDDC5MX…
-----
ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် တော်လှန်ရေးအပေါ် အရှေ့နှင့်အနောက် လစ်ဘရယ်ဒဿနများအရ နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ချက်
docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vRVZ3vK9dyJO0k…
----

မြန်မာ့သမိုင်းနှင့် နိုင်ငံရေး- တော်လှန်ရေးနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ
----
ဒီပြဿနာတွေရဲ့ အရင်းအမြစ်ကို ဆန်းစစ်ကြည့်လိုက်ရင် ကမ္ဘာ့အနောက်တိုင်း လစ်ဘရယ်ဝါဒရဲ့ တည်ထောင်သူတွေဖြစ်တဲ့ ဂျွန် လော့ခ် (John Locke) နဲ့ ရူဆိုး (Rousseau) တို့ခေတ်ကတည်းက စခဲ့တယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ သဘာဝအခွင့်အရေး နဲ့ တော်လှန်ရေးအခွင့်အရေး တွေကို ခိုင်ခိုင်မာမာ တော်လှန်ရေးကို တရားဝင်ကြောင်း ဆိုခဲ့ပေမဲ့၊ တော်လှန်ရေးတွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ရပ်တွေ၊ ဖရိုဖရဲဖြစ်မှုတွေနဲ့ ဗရမ်းဗတာအခြေအနေတွေကိုတော့ သူတို့ကိုယ်တိုင် မမြင်ခဲ့၊ မတွေ့ခဲ့ဖူးပါဘူး။

ဒါ့အပြင် ကွန်မြူနစ်ဝါဒရဲ့ ဖခင်ကြီးတွေဖြစ်တဲ့ ကားလ် မက်စ် (Karl Marx) နဲ့ အိန်ဂျယ်စ် (Engels) တို့ဟာလည်း တော်လှန်ရေးရဲ့ စစ်ပွဲတွေရဲ့ အကျိုးဆက်အပေါ် အလေးထားဆန်းစစ်ထားခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ (အဲ့ဒါတွေကို အဟုတ် ထင်နေကြတုန်းလား..)

မြန်မာ့သမိုင်းမှ သင်ခန်းစာ

မြန်မာ့သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာလည်း "မင်းသတ်ရင် မင်းဖြစ်" ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ်နဲ့ ဗိုလ်မင်းရောင်၊ ဆရာစံ တို့ကနေစပြီး အောင်ဆန်း၊ သန်းထွန်း၊ ဂိုရှယ်၊ ဗသိန်းတင်တို့ခေတ်၊ မိုးသီး၊ နိုင်အောင် တို့ကနေ ရည်မွန်၊ နဂါး၊ မောင်ဆောင်းခ တို့အထိ တော်လှန်ရေးပေါင်းများစွာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ တော်လှန်ရေးတွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်ရေး၊ ဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဘယ်လိုတည်ဆောက်မလဲဆိုတဲ့ကိစ္စတွေ၊ တော်လှန်ပိုင်ခွင့်ဟာ ဗရမ်းဗတာလုပ်ပိုင်ခွင့်မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့အချက်တွေကို အလေးထားစဉ်းစားထားကြမယ်လို့ မထင်ပါဘူး။ ဒီအခြေအနေတွေနဲ့ သမိုင်းလမ်းဆုံးခဲ့တာ ၅ နှစ်နီးပါး ရှိနေပါပြီ။ ဂျွန် လော့ခ် ပြောခဲ့တဲ့ တော်လှန်ပိုင်ခွင့် ဟာ တစ်သက်လုံးစာ ထာဝရအခွင့်အရေး မဟုတ်ပါဘူး။ အချိန်က လုံလောက်နေပြီလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

အနာဂတ်အတွက် စဉ်းစားတွေးခေါ်မှု

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တော်လှန်ရေး ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘယ်လိုအမည်နဲ့ပဲ ဖြစ်စေကာမူ၊ ဒီပြဿနာကြီးရဲ့ နောက်ပိုင်းကာလတွေကို စနစ်တကျ ကြိုတင်တွေးခေါ်ပြင်ဆင်ထားဖို့ အရေးကြီးဆုံးအချိန်ကို ရောက်ရှိလာပါပြီ။ အနာဂတ်ပြည်ထောင်စုအတွက် ရဲရဲတွေး၊ ရဲရဲပြော၊ ရဲရဲတိုက်ဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။

တော်လှန်ရေး ဖြစ်စေ၊ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ဖြစ်စေ ဘယ်လိုလှုပ်ရှားမှုမျိုးမဆို အမည်နာမကိုပဲ ကြည့်ပြီး ဆုံးဖြတ်တာထက်၊ ၎င်းရဲ့ အနှစ်သာရ နဲ့ ရည်ရွယ်ချက်အစစ်အမှန် ကို ဆန်းစစ်ဖို့ဟာ အခုလိုအချိန်မျိုးမှာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်လို့ သဘောပေါက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

2 months ago (edited) | [YT] | 87

MCN TV NEWS 3.0

၁.၃ အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism)






အမည် - အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism)
• ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် : Terrorist (အကြမ်းဖက်သမား) : နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) အတွေးအခေါ် ဆိုင်ရာ ပန်းတိုင်တစ်ခုကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် လူထုကို ကြောက်ရွံ့မှု (Terror) ဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်၍ အကြမ်းဖက်မှုများ (ဗုံးခွဲမှု၊ ပစ်ခတ်မှု၊ လုယက်မှု) ကို ကျူးလွန်သူ။
• Terrorism (အကြမ်းဖက်ဝါဒ): နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်တစ်ခုအတွက် လူထုအား ကြောက်ရွံ့မှုဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အကြမ်းဖက်မှုများ ကျူးလွန်ခြင်း။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : လက်တင်ဘာသာ "terror" (ကြောက်ရွံ့မှု) မှ ဆင်းသက်လာ ခေတ်သစ်သမိုင်းတွင် ၁၉ ရာစု အစောပိုင်း "Reign of Terror" (ကြောက်ရွံ့မှုခေတ်) ကာလမှ စတင်ခဲ့ပြီး ယနေ့ခေတ် အသုံးအနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။
• အသုံးပြုပုံ : နိုင်ငံရေးစနစ် (သို့မဟုတ်) အစိုးရ၏ မူဝါဒတစ်ခုခုကို ပြောင်းလဲရန် (သို့မဟုတ်) လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ကြောက်ရွံ့မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် ကျူးလွန်သော လုပ်ရပ်များအတွက် သုံးနှုန်းသည်။
• ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင် : လူထုအား ကြောက်ရွံ့မှု ဖြစ်စေရန် နှင့် ထိုကြောက်ရွံ့မှုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲကို ဖြစ်စေရန်။
• သဘောသဘာ၀ : သာမန်ပြည်သူများ (Civilians) ကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အကြမ်းဖက်ဝါဒ၏ ပင်မလက္ခဏာဖြစ်သည်။
• နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ ဤသို့သော လုပ်ရပ်များသည် စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crime) သို့မဟုတ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှု (Crime Against Humanity) အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရနိုင်သည်။
• နှိုင်းယှဉ်ချက် :
 Robber/Bandit များ သည် ကိုယ်ကျိုးအတွက် ပစ္စည်းရှာသည်။
• Rebel များ သည် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်အတွက် စစ်ရေးပစ်မှတ်များ (စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့) ကို တိုက်ခိုက်သည်။
• Terrorist များ သည် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက် အတွက် သာမန်ပြည်သူများ ကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တိုက်ခိုက်သည်။
• ဥပမာ :
• ၉/၁၁ တိုက်ခိုက်မှုတွင် အယ်လ်ကိုင်ဒါးအဖွဲ့က အမေရိကန် ပြည်သူများကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း။
• ISIS အဖွဲ့က ဆီးရီးယား၊ အီရတ်နိုင်ငံများရှိ သာမန်ကျေးရွာများကို ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ
 Extremist (အစွန်းရောက်သမား): မိမိ၏ နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) ဘာသာရေး ယုံကြည်ချက်အတွက် အကြမ်းဖက်နည်းလမ်းကို ထောက်ခံသူ။
 Militant (စစ်ရေးအရ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ): လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်သူ (အကြမ်းဖက်သမားဟု မဆိုလိုပေ)။
• နိုင်ငံရေး မြန်မာနိုင်ငံ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Penal Code) အရ : အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများကို အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Anti-Terrorism Law) ဖြင့် အဓိကရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။
 အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်: "လူအများကို ကြောက်ရွံ့တုန်လှုပ်စေရန် (သို့မဟုတ်) အစိုးရ (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုခုအား လုပ်ဆောင်ရန် (သို့မဟုတ်) လုပ်ဆောင်ခြင်းမှ ရပ်စဲရန်" အတင်းအကျပ် စေခိုင်းရန် ရည်ရွယ်၍...
 ...လူသေဆုံးမှု (သို့မဟုတ်) ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရမှုကို ဖြစ်စေခြင်း၊
 ...ပြည်သူ့ဘေးကင်းရေး (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတော်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦများကို ပျက်စီးစေခြင်း။
 ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ်: အကြမ်းဖက်မှုကို ကျူးလွန်သည်ဟု ပြစ်မှုထင်ရှားစီရင်ခံရပါက သေဒဏ် (သို့မဟုတ်) ထောင်ဒဏ်တစ်သက်တစ်ကျွန်း ချမှတ်နိုင်သည်။
 သုံးနှုန်းမှု: လက်ရှိအာဏာပိုင်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် မည်သည့်အဖွဲ့အစည်း၏ သာမန်ပြည်သူများအား တိုက်ခိုက်မှုမျိုးကို "အကြမ်းဖက်မှု" အဖြစ် ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုလေ့ရှိပါသည်။
 ပစ်မှတ်: သာမန်ပြည်သူများ၊ အရပ်ဘက်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း။
 ဥပဒေအဆင့်အတန်း: နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် ပြည်သူ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို ခြိမ်းခြောက်သော အကြီးဆုံးပြစ်မှုများထဲမှ တစ်ခု။

• နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ အဆင့်အတန်း - အကြမ်းဖက်ဝါဒအား နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြု ပြဋ္ဌာန်းထားသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် မရှိသေးသော်လည်း၊ အကြမ်းဖက်မှုများသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crimes) (ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေစဉ်) သို့မဟုတ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများ (Crimes Against Humanity) (ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်း ရှိမရှိ) အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရနိုင်သည်။

• နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ အကြမ်းဖက်မှုများအတွက် တရားစွဲဆိုနိုင်သော နည်းလမ်း (၃) သွယ်:
1. နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း: လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ (Crimes Against Humanity), စစ်ရာဇဝတ်မှုများ (War Crimes) ကျူးလွန်ပါက ICC မှ တရားစွဲဆိုနိုင်သည်။
2. နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း: ICJ သည် နိုင်ငံတကာအငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက တရားရုံးဖြစ်ပြီး နိုင်ငံများကို တရားစွဲဆိုနိုင်သော်လည်း တစ်ဦးချင်းအား တရားစွဲဆိုနိုင်ခြင်း မရှိပါ။
3. ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် (Universal Jurisdiction) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခြင်း: လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), စစ်ရာဇဝတ်မှုများ (War Crimes), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ (Crimes Against Humanity) ကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုကြီးများ (Universal Crimes) ကို ကျူးလွန်သူ မည်သူ့ကိုမဆို၊ မည်သည့်နိုင်ငံ၏ တရားရုံးကမဆို ထိုနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိပါက တရားစွဲဆိုနိုင်ခွင့် ရှိသည်။
• ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းနှင့် Just War Theory ၏ အခန်းကဏ္ဍ:
• ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်း သည် စစ်ပွဲ၏ အနိမ့်ဆုံးစံချိန်စံညွှန်းများ (Minimum Standards) ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ၎င်းက သာမန်ပြည်သူများ (Civilians) ကို ကာကွယ်ရန် တာ၀န်ခံမှုရှိစေပြီး၊ ဤစည်းမျဉ်းများကို ချိုးဖောက်ပါက စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crime) အဖြစ် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်သည်။
• Just War Theory (တရားသောစစ်ဆိုင်ရာ သီအိုရီ) သည် စစ်စတင်ခွင့် (Jus ad Bellum) နှင့် စစ်ကာလကျင့်ဝတ် (Jus in Bello) ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားထားသည်။
o Jus ad Bellum: စစ်စတင်ရန် တရားမျှမှု (ဥပမာ - နောက်ဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ် စစ်စတင်ခြင်း) ရှိရမည်။
o Jus in Bello: စစ်ကာလအတွင်း တရားမျှမှု (ဥပမာ - သာမန်ပြည်သူများနှင့် စစ်သားများကို ခွဲခြားခြင်း၊ အင်အားသုံးမှု သင့်တင့်မျှတခြင်း) ရှိရမည်။
• အကြမ်းဖက်ဝါဒသည် Jus in Bello ၏ အခြေခံမူဖြစ်သော ခွဲခြားမှုနှင့် ချိန်ဆမှု စည်းမျဉ်းများကို ပြင်းထန်စွာ ချိုးဖောက်သည့် လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။

2 months ago | [YT] | 21

MCN TV NEWS 3.0

၁.၂ သူပုန် (Rebel), ပုန်ကန် (Rebellion) , တော်လှန်ရေး (Revolution)


အမည် - သူပုန်, ပုန်ကန်မှု, တော်လှန်ရေး (Rebel, Rebellion, Revolutionary)
• ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် :
o Rebel : လက်ရှိအာဏာပိုင်စနစ် (သို့) အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်သူ။
o Rebellion : အာဏာပိုင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်ကိုင် (သို့) နိုင်ငံရေး ပုန်ကန်မှု။
o Revolution : စနစ်တစ်ခုလုံးကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲပစ်သည့် အောင်မြင်သော ပုန်ကန်မှု။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : လက်တင်ဘာသာ "rebellare" (ဆန့်ကျင်ပုန်ကန်သည်) မှ ဆင်းသက်လာသည်။
• အသုံးပြုပုံ : နိုင်ငံရေးစနစ်၊ အစိုးရ (သို့) အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုများအတွက် သုံးနှုန်းသည်။
• ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင် : နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေရန်။
• သဘောသဘာ၀ : Rebellion သည် စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သော လှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပြီး၊ Revolution သည် ထိုလှုပ်ရှားမှု အောင်မြင်ပြီး စနစ်အသစ် တည်ဆောက်သည်အထိ ဖြစ်သည်။
• နှိုင်းယှဉ်ချက် : Robber/Bandit များသည် ကိုယ်ကျိုးအတွက် ပစ္စည်းရှာသည်။ Rebel များသည် နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်အတွက် တိုက်ပွဲ၀င်သည်။
• ဥပမာ : ဗြိတိသျှကိုလိုနီစနစ်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသူများကို Rebels (ပုန်ကန်သူများ) ဟုခေါပြီး သူတို့၏ လှုပ်ရှားမှုကြီးသည် Revolution (တော်လှန်ရေး) အဖြစ် အောင်မြင်ခဲ့သည်။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ :
o Revolutionary - ရီဗိုလူရှင်နရီ : တော်လှန်ရေးသမား (စနစ်ဟောင်းကို အကြီးအကျယ် ဆန့်ကျင်ပြီး အသစ်တည်ဆောက်သူ)
o Insurgent - အင်ဆာဂျင့် : လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်သူ
o Mutineer - မြူတီနီယာ : စစ်တပ်အတွင်းမှ ပုန်ကန်သူ

ဥပဒေအရ : ပုန်ကန်သူ (Rebel) - ပုန်ကန်မှု (Rebellion) ဟာ ပြည်တွင်းမှာ သေဒဏ် (သို့) ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်း ချမှတ်နိုင်သလို နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သေ အကြီးဆုံးပြစ်မှု (Crimes against the State) အဖြစ် အရေးယူနိုင်သလို.. နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေမှာ ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းအရ အကာအကွယ်ရှိနေပေမယ့် - ပုန်ကန်/တော်လှန်မှုတိုင်က တရားဝင်မှု ရှိနိုင်ပေမယ့် - စစ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ - နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေအရ တားမြစ်ထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှုကြီးတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ကြရင်တော့ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေဒေတွေအရ ရာဇဝဝတ်ဘေးကနေ ပြေးမလွတ်နိုင်ကြမယ့် အခြေအနေပါ။
• မြန်မာနိုင်ငံ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Penal Code) တွင် "ပုန်ကန်သူ" များအား ပုဒ်မ ၁၂၁ (နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှု)၊ ပုဒ်မ ၁၂၂ (စစ်အင်အားသို့ သစ္စာဖောက်မှု) နှင့် ပုဒ်မ ၁၂၄ (နိုင်ငံတော်အာဏာကို ဆန့်ကျင်ခြင်း) တို့ဖြင့် အဓိကရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။
• အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် : "နိုင်ငံတော်အာဏာကို လက်နက်ကိုင် (သို့) အင်အားသုံး၍ ဆန့်ကျင်ခြင်း (သို့) နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ချိုးဖောက်ရန် ကြံစည်ခြင်း" ကို ပုန်ကန်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။
• ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ် : ပုဒ်မ ၁၂၁ အရ သေဒဏ် (သို့) ထောင်ဒဏ်တစ်သက် တစ်ကျွန်း ချမှတ်နိုင်သည်။ ၎င်းသည် မြန်မာ့ဥပဒေတွင် အကြီးမားဆုံးသော ပြစ်မှုအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သည့် ပြစ်မှု (Crimes against the State) အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။
• သုံးနှုန်းမှု : လက်ရှိအာဏာပိုင်အစိုးရကို လက်နက်ကိုင်ဆန့်ကျင်သည့် မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းကိုမဆို "ပုန်ကန်သူများ" သို့မဟုတ် "သူပုန်များ" အဖြစ် ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုလေ့ရှိပါသည်။
• ပစ်မှတ် : စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ စသည့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းများ။
• ဥပဒေအဆင့်အတန်း : နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သော အကြီးဆုံးပြစ်မှု။ ပြည်တွင်းဥပဒေအရ "သူပုန်" အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး အကြီးမားဆုံးသော ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံရနိုင်သည်။
• ဥပဒေအရ : သူတို့ရဲ့တိုက်ပွဲကို "ပြည်တွင်းစစ်" လို့ သတ်မှတ်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံတကာဥပဒေက စစ်မှုမထမ်းနိုင်သူ (သာမန်ပြည်သူ) တွေကို ကာကွယ်ဖို့ စည်းမျဉ်းတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကို မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေအရ "သူပုန်" လို့လည်း သတ်မှတ်နိုင်တယ်။
o ဥပမာ : ကိုလိုနီစနစ်ကို တိုက်ဖျက်ခဲ့တဲ့ လွတ်လပ်ရေး တပ်သားဟောင်းတွေ။
ပုန်ကန်သူများသည် ပြည်တွင်းစစ် (Internal Armed Conflict) ၏ ပါဝင်သူများ ဖြစ်သည်။ ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းတွေအရ (Geneva Conventions) ၏ ပရိုတိုကော (Protocol II) အရ၊ ပုန်ကန်အဖွဲ့ အစည်းသည် ကိုယ်ပိုင် စစ်တပ် ရှိပြီး နယ်မြေအချို့ ကို ထိန်းချုပ်ထားပါက၊ ၎င်းတို့အား စစ်မှုထမ်း မဟုတ်သူများ (Civilians) ကို ကာကွယ်သည့် နိုင်ငံတကာဥပဒေ (International Humanitarian Law) က အသိအမှတ်ပြုသည်။
သို့သော် ပုန်ကန်မှုကိုယ်တိုင်က တရားဝင်မှု ရှိနိုင်ပေမယ့် - စစ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ - နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေအရ တားမြစ်ထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှုကြီးတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ကြရင်တော့ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကနေ အရေးယူခံရနိုင်ပြီး ရာဇဝတ်ဘေးကနေ ပြေးမလွတ်နိုင်ကြမယ့် အခြေအနေပါ။

Just War Theory - Jus ad Bellum and Jus in Bello တွေအရ တားမြစ်ထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ ဥပမာ - လူမျိုးတုန်းသုတ်သင်မှု (Genocide), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှု (Crimes Against Humanity), စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crimes) တွေလို နိုင်ငံတကာဥပဒေများအား ဖောက်ဖျက်မှု တွေလို ပြင်းထန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို ကျူးလွန် တရားစွဲဆို ခံရနိုင်တဲ့ နည်းလမ်း (၃) နဲ့ အရေးယူခံရနိုင်တဲ့ အကြောင်းတွေကိုလည်း ရှင်းပြပေးပါ။
၁. နိုင်ငံတကာရာဇ၀တ်ခုံရုံး (ICC) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း
• လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ (Crimes Against Humanity), စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ (War Crimes) ကျူးလွန်ပါက ICC မှ တရားစွဲဆိုနိုင်သည်။
• ဥပမာ: မြန်မာနိုင်ငံမှ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် ပုန်ကန်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်များအပေါ် ICC က စုံစမ်းစစ်ဆေးနေခြင်း။
၂. နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) မှ တရားစွဲဆိုခြင်း
• ICJ သည် နိုင်ငံတကာအငြင်းပွားမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိက တရားရုံးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် နိုင်ငံများကို တရားစွဲဆိုနိုင်သော်လည်း တစ်ဦးချင်းအား တရားစွဲဆိုနိုင်ခြင်း မရှိ။
• ဥပမာ: ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအား ရိုဟင်ဂျာမျိုးနွယ်စုအား လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide) ကျူးလွန်သည်ဟု ICJ တွင် တရားစွဲဆိုခဲ့ခြင်း။
၃. ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် (Universal Jurisdiction) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခြင်း
• လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု (Genocide), စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ (War Crimes), လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ (Crimes Against Humanity) ကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှုကြီးများ (Universal Crimes) ကို ကျူးလွန်သူ မည်သူ့ကိုမဆို၊ မည်သည့်နိုင်ငံ၏ တရားရုံးကမဆို ထိုနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိပါက တရားစွဲဆိုနိုင်ခွင့် ရှိသည်။
• ဥပမာ: ဆီရီယား စစ်ခေါင်းဆောင်များအား ဂျာမနီနိုင်ငံရှိ တရားရုံးတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုများအတွက် တရားစွဲဆိုပြီး အပြစ်ချမှတ်ခံရခြင်း။
ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းနှင့် Just War Theory ၏ အခန်းကဏ္ဍ
• ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်း သည် စစ်ပွဲ၏ အနိမ့်ဆုံးစံချိန်စံညွှန်းများ (Minimum Standards) ကို သတ်မှတ်ပေးသည်။ ၎င်းက ပုန်ကန်သူများအား စစ်မှုမထမ်းနိုင်သူများ (Civilians) ကို ကာကွယ်ရန် တာ၀န်ခံမှုရှိစေပြီး၊ ဤစည်းမျဉ်းများကို ချိုးဖောက်ပါက စစ်ရာဇ၀တ်မှု (War Crime) အဖြစ် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်သည်။
• Just War Theory (တရားသောစစ်ဆိုင်ရာ သီအိုရီ) သည် စစ်စတင်ခွင့် (Jus ad Bellum) နှင့် စစ်ကာလကျင့်ဝတ် (Jus in Bello) ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားထားသည်။
o Jus ad Bellum: စစ်စတင်ရန် တရားမျှမှု (ဥပမာ - နောက်ဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ် စစ်စတင်ခြင်း) ရှိရမည်။
o Jus in Bello: စစ်ကာလအတွင်း တရားမျှမှု (ဥပမာ - သာမန်ပြည်သူများနှင့် စစ်သားများကို ခွဲခြားခြင်း၊ အင်အားသုံးမှု သင့်တင့်မျှတခြင်း) ရှိရမည်။
အနှစ်ချုပ်
ပုန်ကန်သူများသည် ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက် တရားမျှမှုရှိသည်ဖြစ်စေ၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေက ခွင့်မပြုသော လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု၊ စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများ ကို ကျူးလွန်ပါက ICC, ICJ နှင့် Universal Jurisdiction တို့မှ တစ်ဆင့် တရားစွဲဆိုခံရနိုင်ပါသည်။

2 months ago | [YT] | 47

MCN TV NEWS 3.0

၁.၁ လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit)

• အမည် - (Robber - ရိုဘ်ဘာ) - လူဆိုး-လူမိုက်
ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် : လူတစ်ဦးတစ်ယောက် (သို့) နေရာတစ်ခုကို အင်အားသုံး၍ (သို့) ခြိမ်းခြောက်ကာ ပစ္စည်းဥစ္စာ အတင်းအဓမ္မ ယူငင်သူ။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : အင်္ဂလိပ်စကားလုံး "rob" မှလာပြီး "လုယက်သည်" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
• အသုံးပြုပုံ : လမ်းဘေးတိုက်ခိုက်မှု၊ ဘဏ်လုယက်မှု၊ အိမ်တွင်းချိုးဖောက်မှုကဲ့သို့သော ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် သုံးနှုန်းသည်။
• ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင် : ကိုယ်ကျိုးအတွက် ပစ္စည်းဥစ္စာ ရယူရန်။
• သဘောသဘာ၀ : နိုင်ငံရေး (သို့) စိတ်ကူးယဉ် ရည်မှန်းချက်မရှိ၊ စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်အတွက်သာ ဖြစ်သည်။
• ဥပမာ : ဘဏ်ကို သေနတ်ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်ပြီး ပိုက်ဆံလုယက်သွားသူကို Bank Robber (ဘဏ်လုယက်သူ) ဟုခေါ်သည်။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ :
o Thief- သည့်ဖ် : ခိုးသူ (လူမမြင်အောင် ခိုးယူခြင်း)
o Burglar - ဘူဂ်လာ : အိမ်ချိုးသူ (အိမ်တွင်းဝင်ရောက်ခိုးယူခြင်း)
o Mugger - မူဂ်လာ : လမ်းဘေးတိုက်ခိုက်လုယက်သူ

• အမည် - (Bandit- ဗန်န်းဒဗ် ) - ဓားပြ-တောပုန်းဓားပြ
• ဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ် : လူစုလူေ၀းဖြင့် ကျေးလက်ဒေသ၊ တောတောင်များတွင် ခရီးသွားများကို လုယက်တိုက်ခိုက်သူ။
• ပေါ်ပေါက်လာပုံ : အီတလီစကားလုံး "bandito" (နှင်ထုတ်ခံရသူ) မှ ဆင်းသက်လာသည်။
• အသုံးပြုပုံ : "Robber" ထက် စနစ်ကျပြီး အုပ်စုလိုက် လှုပ်ရှားမှုကို ညွှန်းဆိုလိုသည်။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှု အားနည်းသော နေရာများတွင် ပေါ်ပေါက်တတ်သည်။
• ဆင်တူယိုးမှား : Robber, Outlaw, Highwayman (လမ်းဘေးလုယက်သူ)
• ဥပမာ : ရှေးဟောင်းကာလက ကာရavanခရီးစဉ်များကို တောခိုလုယက်ကြသူများ၊ အနောက်တိုင်း ရုပ်ရှင်များရှိ တောခိုသူများ။
• ဆင်တူ အသုံးအနှုန်းများ :
o Outlaw - အောက်လော : တရားဥပဒေကို မလိုက်နာသူ၊ ဥပဒေပြင်ပ လူစား
o Highwayman - ဟိုက်ဝေးမန်း : လမ်းဘေးမှာ ခရီးသွားတွေကို လုယက်သူ (ရှေးခေတ်အင်္ဂလန်မှာ အသုံးများ)

ဥပဒေအရ : လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit) နှစ်ခုလုံးအား - သူခိုး၊ ဓားပြအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး နိုင်ငံတွင်းဥပဒေနဲ့သာ အရေးယူခံရတယ်။ ကမ္ဘာ့ဥပဒေက ဂရုစိုက်လေ့မရှိပါဘူး။

• မြန်မာနိုင်ငံ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Penal Code) တွင် "ဓားပြ" ဟူသော အသုံးအနှုန်းဖြင့် အဓိကရည်ညွှန်းလေ့ရှိပါသည်။
• အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် : "တစ်စုံတစ်ဦးထံမှ ပစ္စည်းကို ခိုးယူရန် ရည်ရွယ်၍ ထိုသူအား သေစေနိုင်လောက်သော ဒဏ်ရာရစေခြင်း၊ ကြောက်ရွံ့လုံးဆော်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆင်ဆာဖျက်ခြင်းပြုကာ ယင်းပစ္စည်းကို ရယူခြင်း" ကို လုယက်ခြင်း ဟုသတ်မှတ်သည်။
• ပြစ်မှုနှင့် ပြစ်ဒဏ် : ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေပုဒ်မ ၃၉၀ တွင် "လုယက်ခြင်း" (Robbery) ဟူ၍ ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ ထောင်ဒဏ် (၁၀) နှစ်အထိ ချမှတ်နိုင်ပြီး၊ ပစ္စည်းကို သေနတ်ပစ်ခြင်း (သို့) လူအစုအဝေးဖြင့် လုယက်ပါက ထောင်ဒဏ် (၁၄) နှစ်အထိ ချမှတ်နိုင်သည်
• သုံးနှုန်းမှု : လမ်းဘေးတွင် လုယက်သူ၊ ဘဏ်လုယက်သူ စသည်တို့အား "ဓားပြ" ဟုသာ အများဆုံး သုံးနှုန်းပါသည်။ "Bandit" သည် စာပေသဘောဆောင်ပြီး "တောပုန်းဓားပြ-ဗိုလ်အောင်ဒင်" လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဆိုလိုရင်းရှိသော်လည်း ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုရာတွင် "ဓားပြ" ဟူသော အသုံးကိုသာ သုံးစွဲပါသည်။
• ပစ်မှတ် : စစ်တပ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ လို အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေ။
• ဥပဒေအရ : သူတို့ရဲ့တိုက်ပွဲကို "ပြည်တွင်းစစ်" လို့ သတ်မှတ်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံတကာဥပဒေက စစ်မှုမထမ်းနိုင်သူ (သာမန်ပြည်သူ) တွေကို ကာကွယ်ဖို့ စည်းမျဉ်းတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကို မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့
• ဥပဒေအရ : ဓားပြ၊ တောပုန်းဓားပြ (Robber,Bandit) တို့ကို သူခိုး၊ ဓားပြအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီး နိုင်ငံတွင်းဥပဒေနဲ့သာ အရေးယူခံရတယ်။ ကမ္ဘာ့ဥပဒေက ဂရုစိုက်လေ့မရှိပါဘူး။
o ဥပမာ : ဘဏ်ကိုဝင်လုယက်တဲ့သူ၊ လမ်းဘေးမှာ ခရီးသည်တွေကို ဓားပြတိုက်တဲ့သူ။ ပြည်တွင်းဥပဒေ အဆင့်အတန်း : သာမန် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှု (Criminal Offence)။ နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်သော မှုခင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ပစ္စည်းဥစ္စာကို ထိပါးသည့် မှုခင်းဖြစ်သည်။

• အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေဆိုင်ရာ အဆင့်အတန်း : ၎င်းတို့သည် သာမန် ရာဇ၀တ်မှုကျူးလွန်သူများ (Common Criminals) ဖြစ်ပြီး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေအရ အထူးအဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ခြင်း မရှိပါ။ ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေထက် နိုင်ငံအလိုက် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများ (National Criminal Laws) အရသာ စီရင်ဆုံးဖြတ်ခံရသည်။

2 months ago | [YT] | 30

MCN TV NEWS 3.0

ဘူဂ်လာ/မူဂ်လာ - ဝူးရှူးဝါးတွေေ Next Level မှာ လွယ်မလား

- ဘူဂ်လာ/မူဂ်လာ - ဝူးရှူးဝါးတွေေ ဆိူတာ
မြင့်မားဆုံး မြင့်ဆုံး (Hight End) ဆိုတဲ့ တော်လှန်ရေး (Revolutionary) , ပုန်ကန်မှု (Rebellion) တို့ လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ သူပုန် (Rebel) ဆိုတဲ့.. ကားမက်စ်တို့.. လီနင်တို့.. မော်တို့.. ဟိုချီမင်းတို့.. ချေခွေဗားရာတို့လို.. (အမောင် ပျောက်ကျား) သူရဲကောင်းကြီးတွေကနေ “လက် တစ်လုံးခြား” - (စဖုံခဏာနီ ဆက်စီခနာကြိုင် ဆိုပြီး စဖုံ ကနေ - လက်တစ်လုံးလောက် ခြားလိုက်ရင် ဖော်ကင်ရောက်သွားသလို..

- ကြာနီကန်မဟုတ်တဲ့.. တာလီဘန်လိုလို… တာနီဘန်လို့လိုလို..
အိုစမာ ဗင်လာဒင်ကနေ.. စအိုမှာ တင်ဒါတင်ခံရတာကြိုက်တဲ့.. အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism) ဆိုတဲ့.. အလ်ကိုင်ဒါလိုလို.. ခမာနီတို့.. မြန်မာနီတို့လိုလို.. ဖြစ်ရင်တော့.. အဲ့ဒီ ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ ဆီ ရောက်ပြီလို့ မှတ်ပါ။

- အဲ့ဒီတော့ “အသွင်တူ.. အိမ်သူဖြစ်..”ဆိုသလိုပဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေအပြုအမူ အကြင့်အကျံတွေ အကုန်တူပြီး “နံသာဆီနဲ့ အီးလို” ဖြစ်နေတဲ့

- “RCSS-SSA တပ်မှူးကြီး ယွက်စစ်ပြောတဲ့.. ဒီအတိုင်းထားလိုက်ရင် (လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit) ဖြစ်သွားမှာပေါ့ ဆိုတဲ့.”.

- အမျိုးအစားတွေမှက ရောဘင်ဟုတို့.. ဗိုလ်အောင်ဒင် မဟုတ်တဲ့.. သင်တို့ရဲ့ ချစ်လှစွာသော ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ ဆိုတဲ့.. တကယ့် အင်မတန်ကြီးကျယ် မြင့်မြတ် ခန်းနားလှဆုံး (Hight End) - ဆိုတဲ့..

-- ဘူဂ်လာ (Burglar) အိမ်တွင်းဝင် ရောက်ခိုးယူ လုယက်သူ
-- မူဂ်လာ (Mugger) လမ်းဘေးတိုက်ခိုက်လုယက်သူ

လစ်ရင်လုပ်.. မိရင် ပြေးဆိုတဲ့.. မလစ်ပဲ မိရင်.. အသေတွေကြည့် အုပ်တာခံရတဲ့ လူမျိုးကြီးများ ဆီကနေ မြစ်ဖျားခံ ဆင်းသက်လာတဲ့ အရာပါလို့…

- ဝူးရှူးဝါး - ဆိုတာကတော့.. အားလုံး သိကြတဲ့ အတိုင်း ကိုငှက် (ငှက်ပျော် ကျော်ကြီးရဲ့.. ရင်တွင်းဖြစ်စကားဗျ..

- “ဘာဖြစ်လို့ဖြစ်နေမှန်းမသိ.. ဘာလုပ်လုပ်လို့ လုပ်မယ်မှန်း မသိတဲ့ ဟာမျိုးကို လုပ်နေ/ဖြစ်နေကြတာမျိုးကို (ဝူးရှူးဝါဖြစ်.. ဝူးရှူးဝါးလုပ်လုပ်တာလို့..) ဆိုလိုတာလို့ ထင်တာပါပဲ.. ဝူးရှူးဝါးပါတော့.. ဝူးရှူးဝါးပါတာပေါ့ကွာ... ဟြောင်တွေ.. ဝူးရှူးဝါးပဲပေါ့ကွာ..”

- အဲ့ဒီတော့ အဲ့ဒီလို ဝူးရှူးဝါးတွေနဲ့ ဝူးရှူးဝါး .. သမိုင်းမှာ ဝူးရှူးအဝါးဆုံး.. ဝူးရှူးဝါးကြီးတွေ.. ထဲက ဈေးမရောင်း ကွမ်းဝါးတဲ့ ဆွေစောင်းတို့ ဝူးရှူးဝါနှစ်ကောင်.. ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ ဝူးရှူးဝါးတွေနဲ့ ဝူးရှူးဝါးပြီး.. ရှူးရှူးဝါးတွေ ပြောလို့.. ဆိုလို့ ကောင်း.. လုပ်လို့ ကောင်းလိုက်ကြတာမှာ..

-- ဟို ဝူးရှူးဝေါးတွေက ဝူးရှူးဝါးလေယာဉ်နဲ့ ဗုံးတွေ.. ဝူးရှုးဝါးလိုက်တာ ခံခဲ့တဲ့အပြင်.. ဝူးရှူးဝါးတွေရဲ့.. ဝူးရှူးဝါလို့.. ကြေညာပါ ခံလိုက်တာတွေအပေါ်.. ဝူးရှူးဝါးနိုင်ကြစေဖို့.. ဝူးရှူးဝါး.. ပေးသွားပါ့မယ်လို့..

- ဆိုချင်တာက.. အပေါ်မှာ လက်တစ်လုံးတေခြားခဲ့တဲ့.. (Hight End) အမြင့်မားဆုံး ဖြစ်တဲ့ သူပုန် ကားမက်စ်တို့.. လီနင်တို့.. မော်တို့.. ဟိုချီမင်းတို့.. ချေခွေဗားရာတို့လို.. (အမောင် ပျောက်ကျား) တို့ဆိုတဲ့.. ပုန်ကန်သူ (Rebel), ပုန်ကန်မှု (Rebellion) , တော်လှန်ရေး (Revolutionary) တွေကနေ ဆီကနေ လက်တစ်လုံးချင်းစီ ခြားလာတဲ့ (စဖုံခဏာနီကနေ စအိုမှာ တင်ဒါမိခဲ့တဲ့..

- ဘင်လာဒင်တို့.. တာလီဘန်တို့.. အလ်ကိုင်းဒါးတို့လို.. ဂျီဟက်လုပ်ပြီး သာသနာကို သွေးနဲ့ ရေးနေကြတဲ့.. အကြမ်းဖက်သမား, အကြမ်းဖက်ဝါဒ (Terrorist, Terrorism) ဆိုတာတွေကို တို့…

- ပြီးရင်တော့.. ယူတို့… ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာ.. တွေအပါအဝင် ဖမ်းခံရရင်တော့.. ရောဘင်ဟုတို့.. ဗိုလ်အောင်ဒင်တို့လို.. ဂန္တဝင် လူကြီးလူကောင်း တောပုန်းကြီးတွေတောင် ဓားပြမှုလို့ အမှုဖွင့် ခံရတဲ့ လူဆိုး-လူမိုက် (Robber) - ဓားပြ-တောပုန်း (Bandit) တို့ဆိုတာတွေကို နားလည်ဖို့နဲ့…

- Next Level မှာ လွယ်မလား ဆိုတာတော့ ပြည်တွင်းမဟုတ်ပဲ. နိုင်ငံတကာ ဥပဒေနဲ့… တရားစီရင်ရေးတွေပါ ..

-- အတော်ဆုံး မေမေ.. ဘူဂ်လာ.. မူဂ်လာမကြီးတောင်.. ဝူးရှူးဝါး အလုပ်ကောင်းပြီး.. ပြည်တွင်းမှာ “ထွက်တော်မူ နန်းကကွာပြီး.. ထောင်နန်းဆန်နေရတဲ့အပြင် Next Level မှာ နိုင်ငံတကာ တရားစီရင်ရေးအရ ဝရမ်းပြေး မကြီးလို.. မဖြစ်ကြရအောင်..

- မပြာ မပြီး.. မတီး. မမြည်.. မောင်အံ့ဘုန်းမြတ်တို့.. ရှိပါလျှက်.. သိပါလျှက်.. မပြောခဲ့ကြလေခြင်းရယ်လို့.. မဖြစ်ရအောင်.. “နောက်လူစားရင် ချိုအောင်.. အီအီး.. တို့ထားခဲ့ပါတယ်လို့…

2 months ago | [YT] | 32

MCN TV NEWS 3.0

စစ်ကို မုန်းလို့ တိုက်ပြီလား ? ကာမီကာစီမှသည်… ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ (၂)

ဒီကနေ့ "စစ်ကို မုန်းလို့ တိုက်ပြီလား ? ကာမီကာစီမှသည်… ဟီရိုရှီးမားနဲ့ နာဂါဆာကီ (၂)" မှာတော့ "အိန္ဒိယ -ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) နှင့် မြောက်အရှေ့ပိုင်း လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများ" ၊ ""အိန္ဒိယ - နာဇလစ်မော်ဝါဒီ (နာဇလစ် မောဇက် - Naxalite-Maoist လှုပ်ရှားမှု"။ "တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် (1927–1949) တွင် CCP ၏ KMT ကို ကိုင်တွယ်ပုံ" နှင့် "သီရိလင်္ကာ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်း၏ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများ" တွေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ခဲ့ကြလဲဆိုတာတွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်ပါ။

၃။ အိန္ဒိယ -ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) နှင့် မြောက်အရှေ့ပိုင်း လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများ


ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) နှင့် နာဇလစ်မော်ဝါဒီ (နာဇလစ် မောဇက် Naxalite-Maoist) လှုပ်ရှားမှုများ သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အကြီးမားဆုံး ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးစိန်ခေါ်မှုများဖြစ်ပြီး၊ နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး နှင့် စီးပွားရေး အရင်းခံပြဿနာများမှ ပေါ်ထွက်လာခြင်းဖြစ်သည်။


(က) ကက်ရှ်မီးယား (Kashmir) အရေး
ပဋိပက္ခ၏မူလအစ： ၁၉၄၇ အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန် ခွဲရေးတွဲရေး အချိန်မှစပြီး ကက်ရှ်မီးယားဒေသ ပိုင်ဆိုင်မှုအရေး ပဋိပက္ခ။
အဓိက အငြင်းပွားမှု： ကက်ရှ်မီးယားသည် ပါကစ္စတန် (Pakistan) နှင့် အိန္ဒိယ (India) နှစ်နိုင်ငံအကြား စစ်ရေးအရ တင်းမာမှု၏ အဓိက အချက်ဖြစ်သည်။
လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ：
Lashkar-e-Taiba (LeT), Hizbul Mujahideen ကဲ့သို့ ပါကစ္စတန်ထောက်ပံ့သော အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ။
ဒေသခံလူငယ်များ၏ လှုပ်ရှားမှု (ဥပမာ - ပုန်ကန်မှု Intifada-style ဆန္ဒပြမှုများ)။
အိန္ဒိယအစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှု
စစ်ရေးနည်း： AFSPA (Armed Forces Special Powers Act) ကဲ့သို့သော အာဏာပိုင်များကို အသုံးပြုကာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ (CRPF, အိန္ဒိယတပ်မတော်) ကို ချထားခြင်း။
နိုင်ငံရေးနည်း： Article 370 ဖျက်သိမ်းခြင်း (2019) ဖြင့် ကက်ရှ်မီးယားကို အိန္ဒိယနှင့် ပိုမိုပေါင်းစည်းရန် ကြိုးပမ်း။
အငြင်းပွားဖွယ်： လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု (အရပ်သားသတ်ဖြတ်မှု၊ ဖမ်းဆီးခံရမှု) နှင့် ဒီမိုကရေစီဆန့်ကျင်မှု စွပ်စွဲချက်များ။


(ခ) နာဇလစ်မော်ဝါဒီ (နာဇလစ် မောဇက် - Naxalite-Maoist လှုပ်ရှားမှု
အခြေခံအကြောင်းရင်း
မူလအစ： ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် အနောက်ဘင်္ဂလား၏ နာဇလ်ဘာရီ (Naxalbari) ကျေးရွာမှ စတင်။
ရည်မှန်းချက်： မော်စီတုန်းဝါဒ (Maoism) အရ လယ်သမားတော်လှန်ရေးဖြင့် အိန္ဒိယအစိုးရကို ဖယ်ရှား၍ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ရန်။
လက်ရှိအခြေအနေ： အနီရောင်စင်္ကြန် (Red Corridor) (ချျတ်တီစ်ဂါး၊ ဘီဟာ၊ အိုရီဆာ၊ မဟာရာရှ္တြာ) တွင် အဓိက လှုပ်ရှား။
အဓိကအကြောင်းရင်း： ကျေးလက်ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု၊ မြေယာမတရားသိမ်းမှု၊ အစိုးရဝန်ဆောင်မှုမရှိမှု။
အိန္ဒိယအစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှု
Operation Green Hunt (2009–2010)： Naxalite တို့ကို နှိမ်နင်းရန် စစ်ဆင်ရေးကြီး။
CRPF, BSF နှင့် ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့များ ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်။
လေကြောင်းထောက်ပံ့မှု (ဟယ်လီကော်ပါတာ၊ UAV) အသုံးပြု။
အငြင်းပွားဖွယ်： လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု (ကျေးရွာသားများ သေဆုံး)၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လုံခြုံရေး မဟာဗျူဟာ မညီမျှမှု။

သုံးသပ်ချက်
ကက်ရှ်မီးယားသည် နိုင်ငံတကာနှင့်ဆက်စပ်သော ပဋိပက္ခ (အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန်) ဖြစ်ပြီး၊ Naxalite-Maoist သည် ပြည်တွင်းစီးပွားရေး-လူမှုရေး ပြဿနာဖြစ်သည်။


နှစ်ခုလုံးအတွက် အကြံပြုချက်：
ကက်ရှ်မီးယား： နိုင်ငံတကာညှိနှိုင်းမှုနှင့် ဒေသခံများ၏ဆန္ဒကို အလေးထားသော ဖြေရှင်းနည်း။
Naxalite-Maoist： ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီပါဝင်မှု တိုးမြှင့်ရန်။
အနှစ်ချုပ်： အိန္ဒိယသည် ဤပဋိပက္ခနှစ်ရပ်ကို စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ပေါင်းစပ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်ပြီး၊ ရေရှည်တည်ငြိမ်ရေးအတွက် အကြမ်းဖက်မှုအရင်းအမြစ်များကို ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သည်။
ရုရှားသည် စစ်ရေးအကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းမှုကို အဓိကထားပြီး၊ နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းမှုများ ပါဝင်သည်။
တရုတ်သည် စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမျိုးရေးထိန်းချုပ်မှုကို အသုံးပြုကာ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများကို ဖြေရှင်းသည်။
အိန္ဒိယသည် စစ်ရေးနှိမ်နင်းမှုနှင့် ဥပဒေရေးရာ ဖိအားများကို အသုံးပြုပြီး၊ နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းမှုများ ပါဝင်သည်။
သော့ချက်:
ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် စစ်ရေးအပြင် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဗျူဟာများ ပေါင်းစပ်ရန် အရေးကြီးသည်။
နိုင်ငံတကာ ဝေဖန်မှုများ (အထူးသဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ) ကို ရှောင်ရှားရန် လိုအပ်သည်။
---
၅။ တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် (1927–1949) တွင် CCP ၏ KMT ကို ကိုင်တွယ်ပုံ
တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် (Chinese Civil War, 1927–1949) သည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ (CCP) နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီ (Kuomintang, KMT) တို့အကြား အာဏာလုပွဲဖြစ်ပြီး၊ CCP ၏ အောင်နိုင်မှုနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ (PRC) တည်ထောင်ခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။
CCP ၏ အောင်ပွဲနှင့် KMT ၏ ထိုင်ဝမ်သို့ ဆုတ်ခွာခြင်း
၁၉၄၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် မော်စီတုန်းက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ (PRC) ကို တရားဝင်ကြေညာခဲ့သည်။
ချန်ကေရှိတ် နှင့် KMT ကျန်တပ်များသည် ထိုင်ဝမ်သို့ ဆုတ်ခွာခဲ့ပြီး၊ ထိုမှတဆင့် တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (ROC) အဖြစ် အသက်ဆက်ခဲ့သည်။
---
၆။ သီရိလင်္ကာ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်း၏ ပြည်တွင်းပုန်ကန်မှုများ

သီရိလင်္ကာ (Sri Lanka)၊ ဖိလစ်ပိုင် (Philippines) နှင့် ထိုင်း (Thailand) နိုင်ငံတို့သည် ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ကွဲပြားသော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ အောက်တွင် အကျဉ်းချုပ် ဖော်ပြထားပါသည်။
၁။ သီရိလင်္ကာ (Sri Lanka) - LTTE (တမီးလ် ပုန်ကန်မှု): 2009 တွင် စစ်တပ်က ပြင်းထန်စွာ တိုက်ခိုက်ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။
ပဋိပက္ခအခြေအနေ:
LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam) သည် တမီးလ်လူမျိုးစုများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်အတွက် ၁၉၈၃ မှ ၂၀၀၉ အထိ လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
ကိုင်တွယ်နည်းများ:
စစ်ရေးနည်း (Military Solution):
၂၀၀၉ တွင် သမ္မတ Mahinda Rajapaksa ဦးဆောင်သော အစိုးရသည် LTTE ကို ပြင်းထန်စွာ စစ်ဆင်နွှဲကာ အပြီးသတ်နှိမ်နင်းခဲ့သည်။
LTTE ခေါင်းဆောင် Velupillai Prabhakaran ကိုသတ်ဖြတ်ပြီး အဖွဲ့အစည်းကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး:
တမီးလ်လူနည်းစုအား နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်မှုမြှင့်တင်ရန် ကတိများပေးခဲ့သော်လည်း လက်တွေ့တွင် အားနည်းခဲ့သည်။
စစ်ပြီးကာလ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် နိုင်ငံတကာအကူအညီများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။
၂။ ဖိလစ်ပိုင် (Philippines) - Communist Party (NPA) နှင့် မော်ဝါဒီ အစ္စလာမ်မစ် ခွဲထွက်ရေးသမားများ (အစ္စလမ်းမစ် စပါရတစ်စ် - Islamic Separatists (Moro): အစိုးရက စစ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ညှိနှိုင်းမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
ပဋိပက္ခအခြေအနေ:
Communist Party of the Philippines (CPP) နှင့် New People’s Army (NPA) - ၁၉၆၀ မှစတင်ကာ မာ့က်စ်ဝါဒီအကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ။
Moro Islamic Liberation Front (MILF) နှင့် Abu Sayyaf - မွတ်ဆလင်အစွန်းရောက်အဖွဲ့များ။
ကိုင်တွယ်နည်းများ:
စစ်ရေးတိုက်ဖျက်မှု:
သမ္မတ Rodrigo Duterte (၂၀၁၆-၂၀၂၂) လက်ထက်တွင် NPA နှင့် အခြားအကြမ်းဖက်အဖွဲ့များကို ပြင်းထန်စွာ ဖိနှိပ်ခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းကာ Abu Sayyaf ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ:
MILF နှင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် Bangsamoro Organic Law ကို လက်မှတ်ရေးထိုးကာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။
CPP/NPA နှင့် ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်သော်လည်း အောင်မြင်မှုမရှိခဲ့ပါ။
၃။ ထိုင်းနိုင်ငံ (Thailand) – တောင်ပိုင်း မလေးမွတ်စ်လင်မ် ပုန်ကန်မှု: ထိုင်းအစိုးရက စစ်တပ်ဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားပြီး တချို့နေရာများတွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးထားသည်။
ပဋိပက္ခအခြေအနေ:
တောင်ပိုင်း ပါတာနီ (Pattani) ဒေသ - မွတ်ဆလင်အစွန်းရောက်အဖွဲ့များ (BRN, PULO) မှ ထိုင်းအစိုးရကို ပုန်ကန်မှုများ။
အနီရောင်ရှပ်အင်္ကျီ (Red Shirts) vs အဝါရောင်ရှပ်အင်္ကျီ (Yellow Shirts) - နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုများ။
ကိုင်တွယ်နည်းများ:
စစ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးတိုးမြှင့်မှု:
တောင်ပိုင်းဒေသရှိ အကြမ်းဖက်မှုများကို စစ်တပ်မှ အကြပ်အတည်းကာလ (Martial Law) ကဲ့သို့သော နည်းလမ်းများဖြင့် ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုများ:
၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် BRN (Barisan Revolusi Nasional) နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ စတင်ခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်မှု မရှိသေးပါ။
ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် လူမှုစီးပွားပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
အဓိကသင်ခန်းစာများ:
စစ်ရေးအရ အားကိုးခြင်း (သီရိလင်္ကာ) သည် ရေတိုတွင် အောင်မြင်နိုင်သော်လည်း ရေရှည်တွင် နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းချက် လိုအပ်သည်။
ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ (ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်း) သည် အချို့ဒေသများတွင် အကျိုးရှိသော်လည်း အစွန်းရောက်အဖွဲ့များနှင့် သဘောတူညီမှုရရန် ခက်ခဲသည်။
နိုင်ငံတကာအကူအညီ နှင့် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး သည် ပဋိပက္ခပြေလည်ရန် အရေးကြီးသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။
ဤနိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံများသည် ပဋိပက္ခကိုင်တွယ်ရာတွင် စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုစီးပွား ချဉ်းကပ်မှု (Comprehensive Approach) ၏ အရေးပါမှုကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။
အချုပ်အားဖြင့်
အာဏာရှင်စနစ်များ (ရုရှား၊ တရုတ်) က ပြင်းထန်သော စစ်ဆင်ရေးများဖြင့် ဖြေရှင်းလေ့ရှိသည်။
ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ (ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်) က စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ပေါင်းစပ်ဖြေရှင်းလေ့ရှိသည်။
ကိုလိုနီခေတ် ပုန်ကန်မှုများကို ပြင်းထန်စွာ နှိမ်နင်းခဲ့သော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် လွတ်လပ်ရေး ပေးခဲ့ရသည်။

2 months ago | [YT] | 46