Người Trong Muôn Nghề

BÀI HỌC TỪ CƠN SỐT ĐẦU TIÊN CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Đã từng có một thời, người ta mang tiền từ dưới nệm lên sàn chứng khoán với niềm tin: Cứ mua là thắng.

Trong bức ảnh này là Chương 2 của cuốn sách "Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán", kể về giai đoạn 2000 - 2007.
Khi ấy, dòng tiền ấy ồ ạt chảy vào thị trường chứng khoán như một cơn lũ. Người ta mang tiền tích cóp dưới nệm, mang cả sổ đỏ, cả gia sản để đổi lấy những tờ giấy chứng nhận cổ phiếu (thậm chí là giấy viết tay) với niềm tin ngây thơ rằng: Ngày mai chắc chắn sẽ giàu. Người ta mua cổ phiếu không cần nhìn báo cáo tài chính, không cần biết doanh nghiệp là gì. Chỉ cần "ba chữ cái" là đủ để mơ về giấc mộng đổi đời.

Công nghệ đã thay đổi, nhưng "DNA đầu tư" của người Việt dường như vẫn thế: Thích đi tắt, sợ bỏ lỡ (FOMO), ưa tin đồn, lười nghiên cứu và dễ dàng trao gửi niềm tin (và tiền bạc) cho người khác chỉ vì ham muốn giàu nhanh.

Tại sao chúng ta mãi không chịu lớn? Tại sao lịch sử luôn lặp lại với những kẻ không chịu học từ nó? Câu trả lời đang chờ bạn trong cuốn sách này.

Cuốn sách này dành cho ai?

✅ Nhà đầu tư F0: Những người đang bước vào thị trường với tâm thế hừng hực khí thế, dễ bị cuốn theo đám đông và những lời hô hào "phím hàng". Bạn cần đọc để thấy những cái bẫy FOMO ngày nay thực chất đã tồn tại từ 20 năm trước.
✅ Nhà đầu tư có kinh nghiệm: Những người đã từng nếm trải cảm giác "đu đỉnh", "gồng lỗ" và muốn tìm kiếm một lời giải thích sâu sắc về tâm lý hành vi để không lặp lại sai lầm.
✅ Người yêu thích kinh tế & tâm lý học: Để hiểu rõ cách mà "Lòng tham" và "Nỗi sợ hãi" đã giật dây thị trường suốt 1/4 thế kỷ qua như thế nào.

Cuốn sách giúp gì cho bạn?

📖 Nhìn lại quá khứ để thấy tương lai: Những cơn sốt đất, sốt tiền mã hóa, hay sốt chứng khoán ngày nay... tất cả đều mang bóng dáng của "Cơn sốt thuở ban đầu". Hiểu lịch sử là cách tốt nhất để dự báo tương lai.
🧠 Trang bị "vắc-xin" tâm lý: Cuốn sách giải mã chi tiết các bẫy tâm lý (Tâm lý bầy đàn, Thiên kiến xác nhận, Ảo tưởng kiểm soát...) giúp bạn giữ cái đầu lạnh khi thị trường "lên đồng" hoặc hoảng loạn.
🛡️ Bảo vệ túi tiền: Giúp bạn nhận diện những dấu hiệu của bong bóng tài chính trước khi nó phát nổ.

Đặc biệt, cuốn sách được Chủ biên bởi nhà báo kỳ cựu Đinh Đức Hoàng và cung cấp những phân tích về tâm lý đám đông từ góc nhìn của Ths. Nguyễn Thanh Tâm – chuyên gia sức khỏe tâm thần, nhà sáng lập tổ chức BasicNeeds Việt Nam, với những lý giải tại sao nhiều người “ngã ở đúng một cái hố, lặp đi lặp lại”.

Đừng để mình trở thành nạn nhân của những chu kỳ cảm xúc lặp lại. Hãy trang bị kiến thức từ lịch sử để vững vàng hơn trong hiện tại.

👉 Đọc thử và đặt mua sách ngay tại đây: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
🎯 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

21 hours ago | [YT] | 1

Người Trong Muôn Nghề

KHI QUÁN “BÒ NÉ” LÊN SÀN CHỨNG KHOÁN VÀ NHỮNG VỞ KỊCH TRIỆU ĐÔ: GIẢI MÃ CÁCH ĐÁM ĐÔNG BỊ THÔI MIÊN

Trụ sở công ty nghìn tỷ là... quán bò né. Chủ tịch lọt Top 100 người giàu nhất sàn nhưng lại ngồi tù vì tự tay "thổi giá". Tại sao những kịch bản phi lý đến nực cười ấy vẫn lừa được hàng ngàn người thông minh?

Có những câu chuyện trong lịch sử chứng khoán Việt Nam mà khi kể lại, người ta không biết nên cười hay nên khóc. Nó phi lý đến mức khó tin, nhưng lại là bi kịch có thật đã cuốn trôi gia sản của hàng ngàn người.

Hãy quay lại năm 2016 với vụ án MTM – Công ty CP Mỏ và Xuất nhập khẩu Khoáng sản Miền Trung.

Vở kịch trên sàn UPCOM

Khi MTM lên sàn, nó nhanh chóng trở thành "ngôi sao thanh khoản". Cổ phiếu tăng trần liên tiếp, diễn đàn chứng khoán sôi sục những lời "phím hàng", bơm thổi về tiềm năng vô hạn của doanh nghiệp này.

Nhưng sự thật đằng sau những con số ấy là gì?

Khi cổ phiếu bắt đầu rơi tự do và công ty ngừng giao dịch, những nhà đầu tư mất tiền tỷ mới tá hỏa đi tìm sự thật. Họ tìm đến địa chỉ đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp này tại Nghệ An và ngã ngửa: trụ sở chính của công ty tại là một quán ăn, với tấm biển nền vàng chữ đỏ: “Bò né - Sốt vang - Bún - Xúp lươn”.

Vụ việc MTM bộc lộ sự yếu kém trong công tác giám sát tại sàn UPCOM. Khi thị trường này đang bùng nổ và thu hút hàng loạt doanh nghiệp đăng ký giao dịch, với tổng cộng 394 doanh nghiệp tính đến tháng 12/2016, thì những lỗ hổng trong việc thẩm định doanh nghiệp càng trở nên rõ ràng.

Tại sao chúng ta dễ bị lừa đến thế?

MTM không phải là cá biệt. Trước đó, lịch sử đã chứng kiến vụ án thao túng giá chứng khoán hình sự đầu tiên của Lê Văn Dũng – Chủ tịch Dược Viễn Đông (DVD). Từng đứng thứ 60 trong Top 100 người giàu nhất sàn chứng khoán, ông Dũng đã dựng lên một mạng lưới 12 tài khoản ảo để tự mua đi bán lại, tạo cung cầu giả tạo nhằm đẩy giá cổ phiếu.

Tại sao những kịch bản này lặp đi lặp lại? Tại sao nhà đầu tư vẫn lao vào những mã cổ phiếu có giá trà đá, những doanh nghiệp có lịch sử "đen", bất chấp rủi ro?

Trong cuốn sách "Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán", hiện tượng này được mổ xẻ dưới góc độ tâm lý học hành vi:

Tâm lý "Chờ lái phất cờ": Có một niềm tin phổ quát nguy hiểm rằng thị trường luôn bị chi phối bởi các "đội lái". Nhà đầu tư thay vì tìm kiếm giá trị thực, lại chấp nhận sự thiếu minh bạch để "đu theo lái" kiếm lời. Họ tin rằng mình đủ nhanh chân để nhảy ra trước khi tàu chìm .

Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias): Khi lòng tham đã được kích hoạt bởi những phiên tăng trần, bộ não nhà đầu tư sẽ tự động lọc bỏ các tin tức xấu và chỉ thu nạp những tin đồn tích cực trên diễn đàn để củng cố quyết định mua của mình .
Nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO): Khi thấy người khác khoe lãi, áp lực "bằng bạn bằng bè" khiến lý trí bị tê liệt. Nỗi sợ bị bỏ lại phía sau mạnh mẽ hơn nỗi sợ mất tiền .

Nhìn lại để tỉnh táo hơn

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua 25 năm, từ những cuốn sổ tay ghi lệnh ở quán cà phê năm 2007, đến những room chat "phím hàng" thời đại số, hình thức có thể thay đổi, nhưng bản chất tâm lý con người thì không. Lòng tham, nỗi sợ hãi, và sự ngây thơ trước những "bánh vẽ" tài chính vẫn luôn hiện hữu.

Thị trường chứng khoán không phải là nơi dành cho những kẻ mộng mơ. Nó là chiến trường khốc liệt nơi bạn phải chiến đấu không chỉ với bảng điện, mà với chính con quỷ tham lam trong tâm trí mình.

📖 Về cuốn sách này:

"Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán" là cuốn biên niên sử ghi lại những biến động dữ dội nhất của thị trường.
Cuốn sách tập hợp:

Những vụ án thao túng kinh điển: DVD, MTM, FLC...
Phân tích chuyên sâu từ chuyên gia sức khỏe tâm thần về các "lỗi tư duy" khiến chúng ta mất tiền.
Góc nhìn đa chiều từ những người trong cuộc: Từ người khai mở thị trường đến những nhà đầu tư từng phá sản và vực dậy.

Nếu bạn muốn trang bị cho mình một "bộ lọc" để nhìn thấu những chiêu trò và giữ cái đầu lạnh trước mọi biến động, cuốn sách này là dành cho bạn.

👉 Đặt mua sách ngay hôm nay để thấu hiểu luật chơi thực sự: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
🎯 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

1 day ago | [YT] | 4

Người Trong Muôn Nghề

Ý NGHĨA BÌA SÁCH "LÒNG THAM & LÝ TRÍ": TẠI SAO LẠI LÀ MỘT KHUÔN MẶT?

Khi cầm trên tay một cuốn sách về thị trường chứng khoán, ta thường mặc định sẽ thấy những biểu đồ nến xanh đỏ hay hình ảnh của Bò và Gấu. Nhưng cuốn sách “Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán” chọn một lối đi khác.

Bìa sách là một khuôn mặt.

Tại sao? Bởi khi quan sát những thăng trầm của chứng khoán Việt Nam qua 25 năm, các tác giả nhận ra: biểu đồ chỉ là cái bóng, tâm lý con người mới là cái hình. Những con số nhảy múa trên bảng điện cũng tương tự nhịp tim của hàng triệu nhà đầu tư đang hưng phấn tột độ hay sợ hãi cùng cực. Nhóm tác giả muốn tiếp cận thị trường từ góc độ con người nhất: Nơi mỗi cá nhân đối diện với chính bản ngã của mình. Một bản ngã được kiến tạo từ ma trận thông tin.

Khuôn mặt trên bìa sách gắn với hàng trăm mã chứng khoán nhỏ, dày đặc. Đó là ẩn dụ cho thân phận của người đầu tư trong suốt 1/4 thế kỷ. Rất nhiều người không bước vào thị trường với bộ óc đủ kiến thức và tâm trí đủ tĩnh lặng, họ bị nhào nặn bởi những tin đồn vỉa hè, những lời phím hàng trong các room kín, và cả những báo cáo tài chính được xào nấu tinh vi.

Bạn sẽ gặp một nửa "Lòng tham" ở phần khuôn mặt bị xô lệch, méo mó. Đó là ánh mắt rực lửa của những ngày thị trường OTC năm 2007, khi một bà bán rau cũng dám đặt cược 8 tỷ đồng vào một cổ phiếu "trên giấy". Đó là sự cuồng loạn của dòng người lao vào bắt đáy cổ phiếu của một công ty mà chủ tịch đã bị bắt, hay niềm tin mù quáng vào những "ngôi sao thanh khoản" qua các hội nhóm. Nửa khuôn mặt ấy đại diện cho phần bản năng hoang dã, muốn nuốt trọn đồng tiền bằng những đường tắt nhanh nhất.

Bạn sẽ gặp nửa còn lại là "Lý trí" khi mọi người giữ lại sự lạnh lùng và tỉnh táo. Đó là cái nhìn thận trọng của một Phó chủ tịch quỹ đầu tư đã đi qua bao sóng gió – khi cảnh báo về những cái bẫy vô hình. Đó là khoảnh khắc tĩnh lặng của những nhà đầu tư biết dừng lại một nhịp trước cơn bão FOMO. Là nỗ lực kiên cường của não bộ để không bị cuốn trôi theo đám đông hỗn loạn.

Khi nhìn vào khuôn mặt thể hiện hai cực đối lập đó, nhóm tác giả muốn bạn đọc tự vấn: Trong cuộc chiến khốc liệt này, đâu là khuôn mặt thật của mình? Mình là kẻ say mồi trong ảo giác của lòng tham, hay là người tỉnh táo đang cầm lái con thuyền lý trí?

Cuốn sách này là hành trình đi tìm lời giải cho câu hỏi ấy.

👉 Tìm hiểu và đặt mua sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
🎯 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

3 days ago | [YT] | 3

Người Trong Muôn Nghề

Cơn sốt chứng khoán đã "đốt cháy" vỉa hè Sài Gòn như thế nào?
Giai đoạn năm 2007, trung tâm chứng khoán của Việt Nam hình thành trên đường Nguyễn Công Trứ, TP.HCM. Một đoạn phố nhỏ, nổi tiếng với dê nướng, lẩu dê, những món thường được chọn để liên hoan sau những ngày giao dịch miệt mài.
Đoạn phố này nép ngay cổng sau của Ngân hàng Nhà nước và Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM. Trong giai đoạn bùng nổ của thị trường, hàng chục công ty chứng khoán đổ về đây đặt trụ sở. Ở đỉnh điểm cơn sốt, “Phố Wall Sài Gòn” đông khách đến độ không có chỗ chen. Xe đậu kín vỉa hè, chật tới mức khó lòng len chân vào được phòng thông tin tham khảo.
Ngay cả những người bán cà phê dạo trên vỉa hè cũng ăn nên làm ra nhờ chứng khoán. “Cà phê, thuốc lá bán không ngừng tay”, một người bán cà phê tên Sanh chia sẻ; “Gặp thời, tôi chở khách vãng lai liên tục, còn mấy đứa cháu thì bán dạo các tờ báo, bản tin cho dân chơi chứng khoán”, ông Bình lái xe ôm nhớ lại. Cần nhớ rằng đó là giai đoạn năm 2007, nhưng đã có bãi giữ xe tại Phố Wall Sài Gòn thu tới vài chục ngàn một xe – số tiền mà ngay cả năm 2025 cũng khiến các bãi xe lề đường phải rén tay.
Hàng hóa trên thị trường không đủ thỏa mãn “cơn khát”. Các nhà đầu tư bắt đầu đi tìm đến cổ phiếu OTC. Quanh khu vực Phố Wall Sài Gòn, các quán cà phê trở thành nơi cho “cò” OTC hoạt động.
Trong quán cà phê, “nhà môi giới OTC” có danh sách “niêm yết” của riêng mình. Đó là những cuốn sổ viết tay, trên đó có tên của các công ty chứng khoán chưa niêm yết (mã OTC) được viết bằng mực đỏ, bên cạnh là tên và liên hệ của các chủ sở hữu cổ phiếu của các công ty này được viết bằng mực xanh.
Hãy đọc một cuộc đối thoại trong quán cà phê thời đó:
Chị có hàng gì?
Bán tùm lum hết!
Chị kể ra thử?
Hoàng Anh Gia Lai, Gỗ Trường Thành, Saigon Ship, các loại ngân hàng,… mua gì có đó! Nè, để chị nói cho nghe, chưa gì thì thử hai thứ “mì ăn liền” này, ngon lắm! Thứ nhất là công ty Vàng bạc Đá quý Phương Nam, giá chỉ có bốn năm ngàn hà, trong khi PNJ lên hai trăm mấy rồi đó. Thứ hai là Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu tổng hợp Pitco, giá chín mươi. Mua đi, mấy công ty này đang có tin tốt, đợi nó gần lên sàn tung ra bán liền, lời lắm!
Những nhà môi giới này không trực tiếp nắm giữ hàng hóa, chỉ hoạt động bằng cuốn sổ ghi tên, số điện thoại và các loại cổ phiếu mà những liên hệ này đang sở hữu. Sự tồn tại của họ, những người “bán tùm lum hết”, là biểu hiện của sự khao khát hàng hóa và khao khát cơ hội từ các nhà đầu tư cá nhân.
Ngày nay, người ta vẫn có thể đến Nguyễn Công Trứ ăn lẩu dê. Những quán cà phê vẫn san sát trên con đường này. Những người sinh ra ở thế hệ sau không thể tưởng tượng rằng nơi đây đã từng là trung tâm tài chính, và cũng là trung tâm của một cơn sốt “tìm vàng” tại Việt Nam 20 năm về trước.
Ký ức về một "Phố Wall Sài Gòn" , nơi những cuốn sổ tay viết nguệch ngoạc có thể định giá cả một công ty, và những lời phím hàng "mì ăn liền" trong quán cà phê chính là sân khấu nguyên sơ nhất của thị trường chứng khoán.
Bài viết trích từ cuốn sách Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán. Hãy tìm đọc cuốn sách để thấu hiểu toàn bộ hành trình tâm lý, từ những cơn sốt vỉa hè hỗn loạn đến những bi kịch phức tạp sau này trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Lịch sử luôn lặp lại. Hãy trang bị cho mình kiến thức ngay hôm nay!
👉 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
👉 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

6 days ago | [YT] | 3

Người Trong Muôn Nghề

"Nhắm mắt đưa chân" vì mơ giàu nhanh từ chứng khoán và cái kết mất trắng

Khoảng năm 2009, ngoài những người trực tiếp tham gia “đánh bạc” chứng khoán, thị trường còn chứng kiến một nghề nghiệp mới: Chơi chứng khoán thuê. Và có một tỷ lệ trong những người cầm tiền của thiên hạ này nảy sinh lòng tham để rồi trở thành tội phạm.

Nguyễn Thành C. – một nhân viên công ty liên doanh ở Hà Nội – bắt đầu từ việc rủ rê bạn bè góp tiền thành lập một nhóm đầu tư chứng khoán. Ban đầu, nhóm chỉ vỏn vẹn ba người với số vốn hơn 200 triệu đồng. Qua thời gian, con số này tăng lên 27 người với tài khoản chung trị giá trên 12 tỷ đồng. Công trở thành “người cầm trịch”, mua bán cổ phiếu, và chia lợi nhuận theo tỷ lệ vốn góp.

Những nhóm tự phát thường hình thành từ các mối quan hệ xã hội: bạn bè, đồng nghiệp, hoặc thậm chí là quen nhau qua những buổi cà phê, trà đá trước giờ giao dịch. Nếu thất bại, chính những người góp vốn phải gánh nợ. Một nguyên tắc bất thành văn trong các nhóm là: “Đã vào thì phải đi đến cùng”. Nếu ai đó thắng vài ván rồi rút lui giữa chừng, họ bị xem là mang lại xui xẻo cho cả nhóm.

Hình thức này không chỉ thu hút những người ít am hiểu chứng khoán, mà cả các tiểu thương, nhân viên văn phòng và thậm chí các bà nội trợ cũng tham gia. Với họ, đây như một cách gửi gắm hy vọng vào tay những người được xem là sành sỏi trên thị trường.

Tại TP.HCM, một câu chuyện dở khóc dở cười xảy ra khi con rể mượn chứng minh nhân dân của mẹ vợ để mở tài khoản chung. Khi mọi thứ đổ bể, anh ta biến mất, bỏ lại khoản nợ gần 2 tỷ đồng cho mẹ vợ ôm trái đắng.

Trong những nhóm chơi chung, tất cả đều dựa vào lòng tin, một số người cẩn trọng hơn thì viết giấy tay khi gửi tiền. Có trưởng nhóm đã lạm dụng tài khoản của các thành viên, dùng tiền đầu tư sai cách, khiến cả nhóm thua lỗ nặng nề. Anh M – nhân viên môi giới tại một công ty chứng khoán – thú nhận không ít môi giới vừa chơi thuê cho hàng loạt khách hàng, vừa ôm thêm tài khoản riêng, tiền của khách có thể bị lợi dụng để phục vụ cho lợi ích cá nhân.

Dù có không ít cảnh báo, nhưng phần lớn những người thuê đầu tư chứng khoán vẫn “nhắm mắt đưa chân” vì giấc mơ làm giàu nhanh chóng. Trong những vụ tranh chấp, thiệt hại thường rơi vào phía người thuê đầu tư. Một phần vì họ thiếu kiến thức về chứng khoán, phần khác vì mọi thứ đều dựa trên lòng tin, không có ràng buộc pháp lý. Khi mọi chuyện đổ bể, đôi bên thường chọn cách tự dàn xếp. Nhưng phần lớn, người chịu thiệt vẫn là người gửi gắm niềm tin, và cả tài sản, vào tay kẻ khác.

Câu chuyện "chơi chứng khoán thuê" là một bài học về sự nguy hiểm của việc phó thác tài sản cho người khác chỉ vì giấc mơ làm giàu nhanh chóng. Những bi kịch này, nơi lòng tham của người "cầm trịch" xung đột trực tiếp với sự thiếu kiến thức của người góp vốn, không chỉ là chuyện của quá khứ.

Bài viết trích từ cuốn sách “Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán”. Hãy tìm đọc cuốn sách để thấu hiểu những cạm bẫy tâm lý và cuộc chiến nội tâm không ngừng nghỉ giữa Lòng tham & Lý trí.
Đừng "nhắm mắt đưa chân" giao tài sản cho người khác. Hãy trang bị cho mình sự tỉnh táo cần thiết. Đặt mua sách ngay hôm nay!

👉 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
👉 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

1 week ago | [YT] | 6

Người Trong Muôn Nghề

CÁI BẪY KHI THỊ TRƯỜNG TĂNG TRƯỞNG: DOANH NHÂN NGÃ NGỰA VÌ ẢO TƯỞNG KIỂM SOÁT

Mang 700.000 USD lên sàn chứng khoán và mất sạch chỉ trong 2 tháng. Đây không phải là chuyện xui rủi, đây là một "lỗi game" trong tâm lý mà bất cứ ai cũng có thể mắc phải.

Anh T từng là mẫu hình đàn ông thành đạt điển hình thập kỷ 2000. Ở tuổi 35, anh là giám đốc một công ty phân phối xe máy có showroom trên Phố Huế, Hà Nội. Anh có vợ làm bác sĩ, con ngoan và khối tài sản khiến nhiều người mơ ước. Anh tự tin tuyên bố: "Mình nhập về một vài container là thay đổi giá trên thị trường xe máy luôn".

Nhưng khi bước chân vào thị trường chứng khoán với số vốn 700.000 USD, anh T không biết rằng mình đang bước vào một cuộc chơi với những quy luật hoàn toàn khác. Đó là năm 2009.

Ban đầu, thị trường chào đón anh bằng những con số xanh mướt. Tài khoản tăng từ vài trăm triệu lên 5 - 6 tỷ đồng. Anh được mời vào phòng VIP, được cấp margin lên tới 70% . Cảm giác tiền đẻ ra tiền chỉ bằng vài cú click chuột khiến anh thấy "như có dòng điện chạy rần rật trong người".

Rất nhiều người lầm tưởng rằng năng lực kinh doanh giỏi ở ngoài đời thực sẽ giúp họ chiến thắng trên bảng điện. Họ tin mình có thể kiểm soát cuộc chơi. Đó chính là lúc "bẫy tâm lý" sập xuống.

Khi thị trường đảo chiều, thay vì cắt lỗ, anh T bám víu vào niềm tin: "Hôm nay xuống, mai lại lên". Đó là cơ chế phòng vệ tâm lý: bộ não từ chối chấp nhận mình đã sai để bảo vệ cái tôi.

Kết quả? Những mã cổ phiếu từng có giá 70 - 80 ngàn rớt xuống còn 20 ngàn. Tài khoản bốc hơi 500 triệu đến 1 tỷ mỗi ngày. Chỉ trong vỏn vẹn 2 tháng, toàn bộ số tiền của anh T tan biến.

Từ một doanh nhân, anh rơi vào trạng thái hoảng loạn, và bi kịch của anh chỉ là một trong số hàng ngàn câu chuyện tương tự đã diễn ra suốt 25 năm qua.

📖 Tại sao chúng ta vẫn lặp lại sai lầm cũ?

Câu chuyện của anh T không cũ. Năm 2012, hay năm 2022, kịch bản này vẫn tái diễn. Tại sao bộ não của chúng ta lại trở nên "mù quáng" trước bảng điện?

Cuốn sách "Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán" sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi đó.

Cuốn sách không chỉ kể lại lịch sử. Nó còn mổ xẻ những cơ chế tâm lý đằng sau các quyết định đầu tư:

Tại sao đám đông luôn hưng phấn nhất ngay trước khi thị trường sụp đổ?

Làm thế nào để xây dựng một "mỏ neo lý trí" giữa cơn bão cảm xúc?

Đừng để thị trường dạy bạn bằng những bài học mất tiền. Hãy học từ lịch sử.

👉 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
👉 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

1 week ago | [YT] | 8

Người Trong Muôn Nghề

Vụ hủy niêm yết lịch sử và những người bắt đáy mù quáng
Trong lịch sử thị trường chứng khoán, cổ phiếu Dược Viễn Đông có một hiệu ứng đáng nhớ: ngay cả khi Chủ tịch Lê Văn Dũng đi tù, hoạt động của công ty đáng ngờ, các quỹ ngoại đã bỏ của chạy lấy người, nhiều nhà đầu tư cá nhân vẫn mơ hồ xông vào bắt đáy.
Các nhà đầu tư nhận định: việc Chủ tịch đi tù là vì ông ta thao túng mã cổ phiếu khác, chứ không liên quan đến Dược Viễn Đông – một doanh nghiệp khỏe mạnh, doanh thu nghìn tỷ.
DVD lên sàn HOSE ngày 22/12/2009. Từng có lúc giá cổ phiếu vọt lên tới 150.000 đồng, trở thành niềm tự hào của không ít cổ đông. Nhưng rồi, tới phiên giao dịch cuối cùng ngày 1/9/2011, DVD còn vỏn vẹn 3.500 đồng.
Tòa án Nhân dân TP.HCM đã mở thủ tục phá sản cho Dược Viễn Đông từ ngày 5/8/2011, nhưng cổ phiếu này vẫn được mua bán bình thường trên HOSE. Tới ngày 25/8/2011, thị trường mới vỡ lở. ANZ – một chủ nợ của công ty này – làm đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản với Dược Viễn Đông để đòi quyền lợi từ đầu tháng, nhưng không thấy HOSE thông báo gì đến nhà đầu tư, bèn tự lên tiếng. HOSE khi ấy mới thông báo hủy niêm yết cổ phiếu DVD vào ngày 30/8, để rồi nhà đầu tư chỉ kịp vùng vẫy trong hai phiên giao dịch cuối cùng (ngày 31/8 và 1/9), trước khi cổ phiếu họ nắm giữ gần như vô nghĩa.
Sự kiện này tạo ra một tiền lệ chưa từng có trên thị trường: lần đầu tiên một doanh nghiệp niêm yết vừa bị hủy niêm yết, vừa bị phá sản. Sao lãnh đạo đi tù vì tội danh không liên quan mấy đến hoạt động kinh doanh của công ty, mà công ty lại phá sản nhanh thế? Có dấu hiệu cho thấy doanh thu là những dòng tiền chạy qua lại trên sổ sách. Doanh thu và lợi nhuận của Dược Viễn Đông chủ yếu đến từ một nhóm ba công ty cụ thể, trong đó có những công ty do Dũng nắm đến 97%.
Trong ngày giao dịch cuối cùng, nhiều cổ đông thú nhận ngay cả khi cổ phiếu của Dược Viễn Đông sụt giảm, ông chủ đi tù, họ chưa bao giờ nghĩ đến việc công ty này phá sản. Khi giá cổ phiếu rơi , nhiều người nhảy vào bắt đáy.
Đáy ở đâu? Ngay cả khi DVD giảm xuống dưới mệnh giá, vẫn có người xông vào vì tin rằng đó là “đáy”. Một nhà đầu tư hăm hở xuống tay 30 triệu đồng mua 6.000 cổ với giá 5.000 đồng, hy vọng lãi to nếu công ty này phục hồi. Ngay cả tháng 3/2011, khi ông chủ đã bị bắt, Dược Viễn Đông vẫn tiếp tục công bố Báo cáo Tài chính chưa được kiểm toán, cho thấy lãi 72 tỷ đồng trên vốn điều lệ 119 tỷ đồng, cùng hàng trăm tỷ khoản phải thu khác. Có lẽ nhiều nhà đầu tư chọn tin vào báo cáo đó.
Rất nhiều cảnh báo đã xuất hiện sau khi vị chủ tịch bị khởi tố vì hành vi thao túng giá chứng khoán Dược Hà Tây. Ngay cả Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đăng thông tin cảnh báo sau hơn một tháng ông Dũng bị bắt, và tận ba tháng trước khi “phong trào bắt đáy” Dược Viễn Đông hình thành. Nhưng vẫn có rất nhiều nhà đầu tư cố chấp.
Ngay cả khi “kinh doanh lòng vòng, doanh thu ảo” được khẳng định bởi cơ quan Nhà nước vẫn không làm chùn tay được các nhà đầu tư, đó là hiện tượng kỳ dị mà chỉ có tâm lý cờ bạc mới có thể lý giải nổi.
Tại sao lý trí lại dễ dàng bị lòng tham che mờ đến vậy? Để thấu hiểu những cạm bẫy tâm lý đã lặp đi lặp lại suốt 25 năm lịch sử thị trường, bạn hãy đọc cuốn sách Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán.
Đừng để mình trở thành người bắt đáy một con dao đang rơi. Đặt mua sách ngay hôm nay!
👉 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
👉 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

1 week ago | [YT] | 6

Người Trong Muôn Nghề

“Tôi chỉ muốn gửi tiết kiệm” – Bi kịch bị ngân hàng dẫn dụ mua trái phiếu “ma”
Tính đến cuối năm 2022, vụ án Vạn Thịnh Phát lọt vào top đầu các vụ lừa đảo tài chính trên thế giới. Theo cáo buộc, số tiền Trương Mỹ Lan chiếm đoạt từ SCB lên tới hơn 498.000 tỷ đồng (khoảng 21 tỷ USD). Để bạn dễ hình dung, tổng tài sản của năm tỷ phú Việt Nam theo xếp hạng của Forbes vào cuối tháng 7/2025 là 21,2 tỷ USD.
Bằng cách phát hành trái phiếu "khống", không có tài sản đảm bảo qua các công ty con của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, tính đến 7/10/2022, bà Lan và nhóm lợi ích đã chiếm đoạt hơn 30.000 tỷ đồng.
Trong quá trình điều tra vụ án, cơ quan Công an tiếp nhận hàng nghìn đơn tố giác từ những người sở hữu trái phiếu do các công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát phát hành. Nội dung các đơn tố giác là Công ty Chứng khoán TVSI, SCB và các nhân viên sale của SCB có hành vi gian dối, lừa đảo, dẫn dụ khách hàng mua trái phiếu hoặc chuyển từ gửi tiết kiệm tại SCB sang ký kết hợp đồng mua trái phiếu với TVSI.
Để hợp thức hóa việc rút tiền, nhóm của bà Lan lập ra hàng nghìn pháp nhân, thuê hàng nghìn cá nhân đứng tên làm đại diện pháp luật để ký các hồ sơ vay vốn, tài sản bảo đảm. Nhằm qua mặt hệ thống CIC (hệ thống kiểm tra dư nợ), dòng tiền được chuyển vào các công ty ma, rồi tiếp tục chuyển lòng vòng qua các công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát, cuối cùng được rút ra dưới dạng tiền mặt, cắt đứt dấu vết.
Tất nhiên, để có thể một tay che trời trong khoảng thời gian dài đến thế, bà Lan nhận được sự tiếp tay từ nhiều lãnh đạo cấp cao của các bên thanh tra, ngân hàng, định giá,… với những khoản hối lộ và “quà tặng” vật chất lên tới con số khổng lồ.
Vụ án Vạn Thịnh Phát đã phơi bày một bi kịch tài chính ở một cấp độ hoàn toàn khác. Nạn nhân của vụ việc này không phải là những người ham hố lao vào đầu tư để tìm kiếm lợi nhuận chớp nhoáng, cũng không phải những người “đánh bạc” với cổ phiếu. Họ là những người dân bình thường với một mong muốn bình thường: hưởng lợi tức định kỳ từ tiền để dành của mình.
Nhưng niềm tin đó đã bị lợi dụng một cách có hệ thống. Cú lừa này tấn công vào nơi trú ẩn an toàn nhất trong tâm trí người dân. Khi ngay cả một ngân hàng lớn cũng có thể trở thành công cụ cho một kế hoạch lừa đảo, nó không chỉ gây ra thiệt hại về vật chất, mà còn bào mòn niềm tin của nhân dân vào hệ thống tài chính.
Đây chỉ là một trong rất nhiều những "cơn địa chấn" tâm lý đã định hình nên thị trường tài chính Việt Nam. Để hiểu rõ hơn về những cuộc chiến nội tâm gay gắt đã chi phối các quyết định đầu tư trong suốt 25 năm qua, mời bạn tìm đọc cuốn sách Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán.
👉 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
👉 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

2 weeks ago | [YT] | 3

Người Trong Muôn Nghề

Khi Cả Xã Hội “Lên Đồng” Vì “Đánh Chứng”: Ký ức về Phố WALL “Vỉa Hè”

Có một thời, người ta bán cổ phiếu như bán rau, và những cuốn sổ tay viết mực xanh mực đỏ ở quán lẩu dê có quyền lực hơn cả những bản báo cáo tài chính. Đó là khởi đầu của một cuộc chiến tâm lý kéo dài 1/4 thế kỷ.

Đi ngang qua đường Nguyễn Công Trứ, Quận 1, TP.HCM, bạn sẽ thấy những quán ăn, những tiệm cà phê san sát. Thật khó tưởng tượng rằng, ngay tại chính những vỉa hè đầy mùi đồ ăn ấy, gần 20 năm trước, đã từng tồn tại một "trung tâm tài chính" sôi động và hoang dã bậc nhất lịch sử Việt Nam – một Phố Wall Sài Gòn.

Đó là năm 2007 – thời điểm mà khái niệm "chứng khoán" bùng nổ như một cơn sốt cấp tính, lan từ giảng đường đại học đến các sạp hàng ngoài chợ.

Khi niềm tin được viết bằng tay

Thời ấy, "hàng hóa" trên sàn chứng khoán chính thức quá khan hiếm so với "cơn khát" làm giàu của đám đông. Dòng tiền điên cuồng tìm lối thoát, và nó tràn ra thị trường OTC (thị trường phi tập trung).

Trong các quán cà phê dọc “Phố Wall Sài Gòn”, những nhà môi giới tự phong hoạt động không cần máy tính, không cần bảng điện. Vũ khí của họ là những cuốn sổ tay. Trong đó, tên của các công ty chứng khoán chưa niêm yết (mã OTC) được viết bằng mực đỏ, bên cạnh là tên và liên hệ của các chủ sở hữu cổ phiếu của các công ty này được viết bằng mực xanh.

"Chị có hàng gì?" "Bán tùm lum hết! Hoàng Anh Gia Lai, Gỗ Trường Thành... Nè, thử hai thứ 'mì ăn liền' này đi, ngon lắm! Công ty Vàng bạc Đá quý Phương Nam giá chỉ bốn năm ngàn hà..."

Những cuộc đối thoại như thế diễn ra hàng ngày. Người ta mua bán niềm tin, mua bán những "lời phím hàng" vỉa hè, và chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản chỉ bằng những tờ giấy viết tay hoặc tin nhắn điện thoại. Ngay cả một bãi giữ xe ở khu vực này cũng thu vài chục ngàn một chiếc – cái giá không tưởng thời bấy giờ – minh chứng cho sức nóng khủng khiếp của dòng người đổ về "đào vàng".

Bài học từ lịch sử

Cơn sốt OTC năm ấy rồi cũng qua đi, để lại những gia sản bốc hơi và những bài học xương máu. Nhưng liệu chúng ta đã thực sự học được gì? Hay 20 năm sau, những cuốn "sổ tay xanh đỏ" ấy chỉ biến tướng thành những room chat kín, những hội nhóm "phím hàng" trên mạng xã hội, nơi đám đông vẫn tiếp tục lao vào với cùng một tâm thế: Sợ bỏ lỡ (FOMO) và mong giàu nhanh?

Lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ là những con số khô khan. Nó là biên niên sử của những cảm xúc con người: từ hưng phấn tột độ đến tuyệt vọng cùng cực, từ sự ngây thơ tin người đến những thủ đoạn thao túng tinh vi.

📖Đoạn trích và phân tích trên là một phần trong cuốn sách "Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán".

Cuốn sách không đưa cho bạn "ba chữ cái để giàu sang", mà đưa bạn đi qua hành trình 25 năm đầy biến động của thị trường:

Từ hoài bão của những người "khai quốc công thần" ngày đầu mở sàn.

Đến những bi kịch của dân buôn lên sàn rồi mất trắng 700.000 USD trong 2 tháng.

Và những phân tích sắc sảo từ góc độ tâm lý học hành vi để giải mã tại sao chúng ta luôn lặp lại sai lầm.

Nếu bạn muốn nhìn thấu những cạm bẫy tâm lý đang chi phối túi tiền của mình, hãy bắt đầu bằng việc hiểu lại lịch sử.

👉 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum
👉 Shopee: tinyurl.com/shopee-sach-ck

2 weeks ago | [YT] | 3

Người Trong Muôn Nghề

Từ môi giới chứng khoán thành kẻ bắt cóc cùng quẫn vì thua lỗ 3 tỷ

Đầu thập kỷ 2010, thua lỗ chứng khoán không chỉ làm bốc hơi tài sản, nó còn khai sinh ra một dạng tội phạm mới: những trí thức đáng tin cậy biến thành kẻ bắt cóc tống tiền.

Năm 2009, một tay môi giới chứng khoán đã lập kế hoạch bắt cóc con gái một đại gia để tống tiền 3 tỷ đồng. Vụ án gây chú ý vì những kẻ tội phạm đều là tay ngang. Chỉ trong một khoảnh khắc trước đó, họ vẫn còn là những trí thức đáng tin cậy. Trong nháy mắt, họ biến thành kẻ quẫn cùng vì thua lỗ chứng khoán.

H – nguyên nhân viên môi giới chứng khoán – lâm vào cảnh túng quẫn sau khi thất bại trong các khoản đầu tư. Nợ nần chồng chất, anh ta nảy ra ý tưởng làm liều: bắt cóc chị Y – con gái một gia đình giàu có mà H quen biết qua lớp khiêu vũ. H rủ thêm anh trai C và bạn là T “góp vui”.

Sáng 16/4/2009, C thuê ô tô, mua dao, dây dù, bao tải và mời chị Y đi ăn trưa, giả vờ làm khách hàng cần mua vật liệu xây dựng, rồi trên đường đi đón T để thực hiện kế hoạch. Khi chị Y sơ hở, T dùng dao khống chế, trói chị dưới sàn xe, còn C vừa lái xe vừa dọa nạt, tịch thu điện thoại và 7 triệu đồng trong túi chị Y rồi đưa về Đồng Nai, gọi điện đòi mẹ chị Y phải giao 3 tỷ đồng nếu không sẽ “xử” con gái.

Trong khi đó, H đóng vai thánh thiện khi liên tục ở nhà chị Y, vờ an ủi gia đình nhưng mục đích là theo dõi tình hình. Khi thấy mẹ chị Y có ý định báo công an và đổi tiền chuộc sang tiền lẻ để gây khó dễ, H lập tức báo cho C, yêu cầu anh trai tăng áp lực đe dọa. Sau nhiều lần thay đổi địa điểm giao tiền bất thành, gia đình bí mật báo công an. H cảm nhận được cái kết cận kề, yêu cầu C thả nạn nhân. Cả ba sau đó bỏ trốn, nhưng chỉ vài ngày sau đã ra đầu thú.

Tại tòa, C biện minh rằng mình phạm tội vì bị mắc bệnh hiểm nghèo, con nhỏ bị u não và cần tiền chữa bệnh. Còn T khẳng định mình đã đối xử rất tử tế với nạn nhân: “Tôi đã nhiều lần định thả Y ra nhưng cô ấy không chịu đi vì không biết đường. Lúc không có C, tôi cởi trói và dây bịt mắt cho cô ấy thấy thoải mái, C về tôi mới trói lại. Khi C ra lệnh thả Y, tôi còn đón xe và cho cô ấy 300.000 đồng để về”. Chị Y cũng lên tiếng xác nhận điều này và xin giảm án cho T.

Tòa kết luận C là chủ mưu, nhận 13 năm tù, T 10 năm, còn H 9 năm. Cả ba nhận án với thái độ vui vẻ khiến không ít người ngạc nhiên. Trước khi bị dẫn đi, H còn cúi đầu cảm ơn mẹ con chị Y.

Từ một trí thức trở thành kẻ bắt cóc tống tiền – bi kịch của H chỉ là một lát cắt về cách thị trường tài chính có thể thử thách bản ngã con người đến tận cùng.

Bài viết được trích từ sách Lòng tham & Lý trí: Những quan sát về tâm lý qua 25 năm người Việt đầu tư chứng khoán. Bạn hãy tìm đọc cuốn sách để biết thêm nhiều câu chuyện, góc khuất và bài học tâm lý đắt giá ẩn sau 25 năm lịch sử đầy biến động của chứng khoán Việt Nam.

🎯 Đặt sách ngay tại: tinyurl.com/sach-ck-spiderum

2 weeks ago | [YT] | 9