Astrofaza

Czy używanie AI miesza nam w głowach? Niestety są już takie przypadki. Jakie REALNE zagrożenia płyną z nieprzemyślanego korzystania z różnego typu Chatów AI? O tym porozmawialiśmy ostatnio na kanale Danielak x Łukowska: nieobiektywnie.

1 month ago | [YT] | 40

Astrofaza

Hej, są tu fani kosmosu i dobrej kawy? ☕🌌
Po udanym urlopie wracamy z AstroKawą — wypoczęci i gotowi na sierpniowe spotkania!
Przez najbliższy miesiąc widzimy się w każdy czwartek o 19:00, a od września znowu nadajemy we wtorki i czwartki.
Do zaparzenia! 🚀✨

2 months ago | [YT] | 288

Astrofaza

Jakiś czas temu wpadłem do redaktora Mellera pogadać o kosmosie i popromować trochę naukę. Zapraszam!

https://youtu.be/LEEYXTpXE-8?si=vS8Ex...

2 months ago | [YT] | 84

Astrofaza

Podsumowanie 6 dnia misji!
Sławosz Uznański-Wiśniewski po raz pierwszy połączył się na żywo z Polską prosto z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej! Misja zrealizowana już w 48,6%! Co jeszcze się działo? Zapraszamy na raport! 🚀

Polska na łączach z kosmosem! 🇵🇱🛰️
To był dzień pełen wzruszeń! Sławosz połączył się ze swoim rodzinnym miastem – Łodzią! W Centrum Nauki i Techniki EC-1 tłumy mogły na żywo porozmawiać z naszym astronautą. „Suave” przy okazji przeprowadził 3 eksperymenty wymyślone przez polską młodzież.

Chwilę później odbyła się kolejna rozmowa – z Premierem Donaldem Tuskiem, Wicepremierem Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem, Ministrem Krzysztofem Paszykiem i Prezes POLSA, dr Martą Wachowicz.

Oczywiście oprócz rozmów z Ziemią praca naukowa szła pełną parą. Wczoraj na tapecie były:

😌 AstroMentalHealth (sesja 3) – Kolejny dzień z wideodziennikiem.
⚛️ Photongrav (sesja 1) – Pierwsze testy komunikacji za pomocą myśli!
🎧 Wireless Acoustics – Dalsze pomiary hałasu na stacji.

A co jutro? (DD7) Siódmego dnia Sławosz będzie odpoczywał.
Po tak intensywnym tygodniu, nasz astronauta ma zaplanowany „off-duty day”. To czas na regenerację, złapanie oddechu i podziwianie widoków z okna Cupoli. Zasłużony odpoczynek.

Ale to nie koniec atrakcji. Już 4 lipca o 8:30 zapraszamy na kolejne połączenie w ramach programu ARISS z Uniwersytetem Wrocławskim! Wrocław, szykujcie się! A podczas tego wydarzenia będę miał przyjemność opowiedzieć o eksperymentach jakie przeprowadzał i przeprowadzać będzie Slawosz.

Raport z eksperymentów:

🔬 Yeast TardigradeGene: Hodowla super-drożdży z genem niesporczaka, która ruszyła 28 czerwca, przebiega idealnie! Eksperyment jest w pełni autonomiczny, a zespół naukowy z trzech polskich uniwersytetów szacuje jego zaawansowanie na 40%.

🩸 Immune Multiomics: W sobotę odbyło się pierwsze pobranie krwi w kosmosie! Wszystko poszło gładko dzięki perfekcyjnie przygotowanym procedurom. Zespół z WAT ma już próbki sprzed lotu i z samego początku misji. To pozwoli zbadać, jak organizm reaguje na start i pierwsze chwile w nieważkości. Czekamy na kolejne pobranie przed powrotem na Ziemię!

A teraz trochę z innej beczki. Jakie alarmy obowiązują na ISS?
Bezpieczeństwo to priorytet, a na każdą ewentualność są procedury. Na stacji obowiązują 3 poziomy alarmowe:
* Caution (Uwaga): Drobna awaria sprzętu. Trzeba zająć się naprawą, ale bez paniki.

* Warning (Ostrzeżenie): Poważniejsza sprawa, którą trzeba rozwiązać w 1,5 godziny. Załoga musi być gotowa do ewakuacji.

* Alarm: Sytuacja krytyczna! Pożar, toksyczne skażenie lub rozszczelnienie stacji. Wtedy załoga natychmiast udaje się do kapsuł ratunkowych.

Na szczęście dziś jedynym alarmem był ten budzący Sławosza do kolejnego ekscytującego dnia pracy!

Źródło wszystkich danych: POLSA Polska Agencja Kosmiczna Polish Space Agency

Skip the Carousel

1 2 3 4 5

3 months ago | [YT] | 1,266

Astrofaza

Moje ulubione książki SF to takie, w których autor nie boi się ubrudzić w twardej nauce. Takie, które pozwalają mi uwierzyć, że to o czym czytam mogłoby wydarzyć się naprawdę. Ba! Wydarzyło się naprawdę. Taką książką niewątpliwie jest Kolonia Maxa Kidruka (Wydana w Polsce nakładem Wydawnictwa Insignis, które to jest partnerem tego odcinka). Dlatego bardzo ucieszyłem się, że w ramach współpracy z Insignis będę mógł porozmawiać z Maxem.

Poruszyliśmy kilka ciekawych wątków. Czy naprawdę możemy liczyć na to, że wizja Elona Muska o milionowych koloniach kiedykolwiek się ziści? Być może, chociaż Max nie jest przekonany. Ale najpierw musimy jako ludzkość pokonać masę różnbych problemów. Problemów, o których możemy przeczytać w Kolonii. Problemów, które zdecydowanie nie nasuwają się na myśl w pierwszej kolejności gdy myślimy o tym jak skolonizować Marsa. Na przykład wcale nie takie proste może być zachęcenie ludzi do podróży tam, mimo rzeszy ludzi, którzy deklarują chęć lotu na Czerwoną Planetę.

3 months ago | [YT] | 51

Astrofaza

Dzień Psa: Ku Pamięci Czworonożnych Kosmonautów 🐕
Dziś, 1 lipca 2025 roku, obchodzimy w Polsce Dzień Psa (Międzynarodowy Dzień Psa przypada 26 sierpnia). Wspominamy w tym dniu niezwykłe czworonogi, które – zupełnie nieświadomie – odegrały kluczową rolę w początkach eksploracji kosmosu. Było ich wiele, a ich wkład w wyścig kosmiczny, badający wpływ przestrzeni na organizmy żywe, pozostaje nieoceniony.
W połowie XX wieku, w ogniu Zimnej Wojny, wyścig kosmiczny stał się polem bitwy o dominację technologiczną. Zanim człowiek mógł wyruszyć w nieznane, pilną kwestią było zrozumienie, czy żywy organizm jest w stanie przetrwać w kosmosie i funkcjonować w nieważkości. Związek Radziecki, w przeciwieństwie do USA stawiających na naczelne, wybrał do testów psy. Uważano je za bardziej uległe i odporne na stres, a bezpańskie psy z Moskwy miały być szczególnie zahartowane. Preferowano samice ze względu na konstrukcję wczesnych systemów zbierania odpadów fizjologicznych, które były skuteczniejsze w przypadku ich anatomii.
"Psomonauci" przechodzili rygorystyczne szkolenia, obejmujące przetrzymywanie w ciasnych klatkach, symulację przeciążeń w wirówkach oraz hałasów startu. Wszczepiano im również urządzenia medyczne do monitorowania funkcji życiowych. Te często niebezpieczne próby były iteracyjnym procesem uczenia się. Pierwsze udane loty suborbitalne, w sierpniu 1951 roku, odbyły psy Dezik i Cygan, które bezpiecznie wróciły na Ziemię. Niestety, w kolejnej misji, na początku września 1951 roku, Dezik i Lisa zginęły, co pokazuje wysoką stawkę tych pionierskich eksperymentów.
Najbardziej znaną jest Łajka, bezpańska suczka wystrzelona 3 listopada 1957 roku na pokładzie Sputnika 2. Był to drugi statek kosmiczny na orbicie Ziemi i pierwszy z żywym organizmem. Od początku wiadomo było, że Sputnik 2 nie mógł wrócić. Łajka dotarła na orbitę żywa, ale z powodu awarii systemu kontroli temperatury w kabinie, zginęła z przegrzania i stresu w ciągu pięciu do siedmiu godzin od startu. Prawda o jej losie została ujawniona publicznie dopiero w 2002 roku. Jej misja, choć tragiczna, dostarczyła pierwszych kluczowych danych o reakcji organizmu na środowisko kosmiczne, dowodząc, że przetrwanie na orbicie jest możliwe.
Kolejną kluczową misją był Sputnik 5, wystrzelony 19 sierpnia 1960 roku, z suczkami Biełką i Striełką na pokładzie. Misja ta skupiała się już na bezpiecznym powrocie. Po 25-godzinnym locie Biełka, Striełka i ich towarzysze (myszy, szczury, muchy, rośliny) zostali bezpiecznie odzyskani. Było to monumentalne osiągnięcie: po raz pierwszy żywe stworzenia okrążyły Ziemię i wróciły całe. Ten sukces bezpośrednio utorował drogę dla historycznego lotu Jurija Gagarina, który odbył się niespełna osiem miesięcy później. Biełka i Striełka stały się międzynarodowymi celebrytkami, a jedno ze szczeniąt Striełki, Pushinka, stało się symbolem rzadkiej "dyplomacji kosmicznej" podczas zimnej wojny, podarowane rodzinie prezydenta Kennedy'ego.
Dane zebrane podczas tych misji były nieocenione dla projektowania systemów podtrzymywania życia i statków kosmicznych dla ludzi. Należy jednak pamiętać, że już w tamtych czasach misja Łajki wywołała globalne protesty, rodząc pytania o etykę. Z czasem nawet radzieccy naukowcy, jak Oleg Gazenko, wyrażali z tego powodu głęboki żal. Dziedzictwo psów kosmicznych jest złożone – ucieleśnia zarówno dążenie ludzkości do eksploracji, jak i ewoluujące sumienie społeczne w odniesieniu do etycznego traktowania zwierząt badawczych.
W Dniu Psa oddajemy cześć pamięci wszystkich tych psów z szacunkiem i wdzięcznością. Ich niezwykły, choć przymusowy, wkład w historię eksploracji kosmosu jest niezaprzeczalny, a ich historie nadal skłaniają do refleksji nad kosztami i triumfami postępu naukowego.
Na zdjęciach: (1) Biełka i Striełka, (2) Łajka
📸 Image credit: (1) Detlev van Ravenswaay/East News, (2) Unknown

Skip the Carousel

1 2

3 months ago | [YT] | 830

Astrofaza

Astronauci mają obowiązkowy karnet na siłownię!

Czy w kosmosie można się lenić i być zwolnionym z WF-u? 🤔 Absolutnie nie! Jest dokładnie na odwrót – tam codzienna gimnastyka to nie kaprys, a absolutna podstawa przetrwania i kluczowy element misji!

💪 Dlaczego astronauta MUSI ćwiczyć?

W warunkach braku ciążenia nasze ciało przechodzi w tryb „oszczędzania”. Skoro nie musi walczyć z przyciąganiem, zaczyna pozbywać się tego, co uważa za zbędny balast. Zasada „nie używasz – tracisz” działa tu w wersji turbo! Bez regularnych ćwiczeń astronauci w zastraszającym tempie traciliby masę mięśniową i gęstość kości. Dlatego Sławosz Uznański-Wiśniewski, tak jak reszta załogi, codziennie melduje się w „kosmicznej siłowni”.

A jakie sprżety do ćwiczeń znajdziemy na ISS?

To nie są zwykłe maszyny. Każda z nich to dość sprytny wytwór inżynierii, dostosowany do pracy w nieważkości.

🚴 Kosmiczny spinning na rowerku CEVIS
To jeden z ulubionych sprzętów astronautów, być może też Słąwosza. Może wygląda niepozornie ale CEVIS (Cycle Ergometer with Vibration Isolation) to nie zwykły rowerek! Nie ma siodełka ani kierownicy – astronauta wpina buty w trzpienie i trzyma się specjalnych uchwytów. Co najważniejsze, cały system izolacji drgań sprawia, że jego intensywna jazda nie zakłóca żadnego z superczułych eksperymentów prowadzonych na stacji.

🏋️ „Podnoszenie ciężarów” bez ciężarów, czyli ARED
Jak ćwiczyć siłowo, skoro hantle nic nie ważą? Od tego jest ARED (Advanced Resistive Exercise Device)! Zamiast metalowych talerzy używa potężnych cylindrów próżniowych, które potrafią symulować obciążenie nawet do 270 kg! To na tej maszynie astronauci robią przysiady czy martwe ciągi. Sławosz, w ramach lżejszego treningu, często korzysta też z prostszej wersji, czyli elastycznych taśm oporowych, idealnych do wzmacniania konkretnych partii mięśni.

🏃‍♂️ Bieganie w szelkach na bieżni COLBERT
Jak można biegać bez ciążenia? Okazuje się, że też się da! Astronauci wchodzą na bieżnię T2, gdzie są przypinani specjalną uprzężą z pasów i szelek. To ona „dociąga” ich do taśmy, symulując masę ciała i zapewniając obciążenie niezbędne dla kości. Co ciekawe, bieżnia nosi imię... amerykańskiego komika Stephena Colberta, który wygrał konkurs NASA na nazwę dla modułu stacji!

Trzeba jednak zaznaczyć, że trening Sławosza, który w kosmosie spędzi dwa tygodnie, jest mniej intensywny niż w przypadku astronautów na misjach półrocznych. Ich trening to maraton o utrzymanie ciała w jak najlepszej formie przez długi czas. Misja „Suave’a” to pod tym względem sprint – celem jest podtrzymanie doskonałej kondycji, przeciwdziałanie nagłym zmianom i bycie w pełni sił do realizacji wszystkich eksperymentów.

Wniosek jest jeden: każdy astronauta to jednocześnie sportowiec. Jeśli chodzi o zdrowie to nawet setki kilometrów nad Ziemią nie ma drogi na skróty!

A Wy, który z tych kosmicznych sprzętów najchętniej byście przetestowali? Dajcie znać! 💪

Skip the Carousel

1 2 3 4

3 months ago | [YT] | 348

Astrofaza

Co Sławosz Uznański-Wiśniewski robi na orbicie?

Trzeci dzień (DD3) za nami! Misja, w której bierze udział nasz astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski, znany w załodze jako „Suave” 😉, zrealizowana już w 21,6%! Raport z orbity jest pełen perełek, więc zapinajcie pasy – lecimy z podsumowaniem! 🚀

Co działo się wczoraj? (DD3)

Wczorajszy dzień udowodnił, że ta misja to nie tylko technologia, ale realna walka o nasze zdrowie i przyszłość.

🔬 Walka z rakiem i... Muppety!
Z jednej strony dowódca misji, legendarna Peggy Whitson, prowadziła badania w ramach eksperymentu Cancer in LEO. Ich celem jest zrozumienie, jak w kosmosie zachowują się komórki agresywnych, przerzutowych nowotworów, co może doprowadzić do przełomu w leczeniu na Ziemi! Z drugiej strony, Sławosz pracował nad stabilnością leków w mikrograwitacji (eksperyment Microfluidic Design), używając do tego... mikroskopu o sympatycznej nazwie KERMIT! Tak, jak żaba z Muppetów! 🐸 Inżynierowie w branży kosmicznej lubia tego typu skróty nawiązujące w jakiś sposób np do popkultury ;)

🧠 Mózg pod lupą VR.
Poza treningiem EEG załoga testowała też mózg w wirtualnej rzeczywistości! W ramach projektu Neuro Motion VR astronauci zakładali gogle VR i wykonywali zadania na koncentrację, a specjalne czujniki monitorowały pracę ich mózgów. Wszystko po to, by zrozumieć, jak umysł adaptuje się do kosmosu.

🌍 Kosmiczna promocja i ważne rozmowy.
Oczywiście był też czas na pracę w „najlepszym biurze Wszechświata”, czyli module Cupola, oraz na kluczową rozmowę o ochronie astronautów przed promieniowaniem kosmicznym.

A co w planach na dziś? (DD4)

Dzisiejszy grafik jest równie napięty. Zaczynają się przygotowania do zupełnie nowych, polskich badań!

😌 AstroMentalHealth – Kolejna sesja z wideodziennikiem, czyli kosmiczna terapia i cenne dane dla naukowców.
🧠 EEG Neurofeedback – Następna runda treningu mózgu. Konsekwencja to klucz do sukcesu!
⚛️ Photongrav (przygotowanie) – „Suave” przygotuje sprzęt do eksperymentu rodem z science fiction, czyli testowania interfejsu mózg-komputer.
🎧 Wireless Acoustics (przygotowanie) – Na stacji jest głośno, więc Sławosz przygotuje polski system do precyzyjnego pomiaru hałasu, by dbać o słuch załogi. Ten eksperyment jest dość ciekawy. Prosty jesli chodzi o technologię, a może przynieść wsporo dobrego dla przyszłych misji kosmicznych.

Ciekawostka na dziś: Gdzie właściwie mieszka Sławosz na ISS? 🤔

Jego domem i biurem jest europejski moduł Columbus. To supernowoczesne laboratorium o długości prawie 7 metrów, w którym prowadzi się badania np. z biologii i medycyny. A po ciężkim dniu pełnym nauki? Sławosz rozwija śpiwór i to samo laboratorium high-tech zmienia się w jego przytulną, kosmiczną sypialnię! 🛌✨

Misja pędzi do przodu, a Wy trzymajcie kciuki za dzisiejsze zadania!

Za informacje dziękujemy POLSA Polska Agencja Kosmiczna Polish Space Agency oraz Axiom Space

Skip the Carousel

1 2

3 months ago | [YT] | 650

Astrofaza

Dzień #2 Sławosza na ISS
Dzień drugi misji Ax-4. Astronauci zjedli śniadanie ;) A teraz serio przechodzimy do tego, co ciekawego działo się u Sławosza na orbicie okołoziemskiej!
 
Przede wszystkim od wczoraj astronauci pracują już pełną parą. W tego typu misjach kosmicznych, na początek ustawia się w harmonogramie lżejsze zadania, tak aby nowoprzybyli załoganci mogli zaadaptować się do warunków stanu nieważkości. Dla organizmu jest to, mimo ostrego treningu, olbrzymi stresor i trzeba dać ludziom chwilę, aby nabrali sił i byli w pełni gotowi do wykonywania działań. 
 
W przeszłości w misjach Axiom (ze względu na to, że są o wiele krótsze niż klasyczne misje załogowe na ISS) grafik napięty był od samego przybycia, ale powodowało to szereg komplikacji, dlatego ostatecznie w kolejnych misjach zmieniono podejście. 
 
No dobra\! Ale co takiego nasz polski astronauta Sławosz Uznański robił drugiego dnia pobytu na ISS po tym jak już zjadł śniadanie? :P
 

👾 Przeprowadzone zostały kolejne etapy eksperymentu Human Gut Microbiota, co bezpośrednio łączy się z jedzeniem ;) W ramach badania Sławosz regularnie pobiera próbki… kału. Tak, tak, to nie żarty! Naukowcy na Ziemi analizują je, by sprawdzić, jak zmienia się skład mikroorganizmów w jelitach w warunkach mikrograwitacji, stresu i specyficznej diety. Chodzi o to, by zrozumieć, jak utrzymać astronautów w pełni zdrowia podczas długich misji, a wyniki mogą pomóc w leczeniu chorób układu pokarmowego także na Ziemi.

🤯 Skoro już jesteśmy przy badaniu wnętrza… to teraz czas zajrzeć do głowy! ;) Nasz astronauta wziął udział w eksperymencie AstroMentalHealth. Tu nie ma próbek, ale są wideodzienniki i specjalne ankiety. Sławosz opisuje swoje samopoczucie, poziom stresu i relacje z resztą załogi. Naukowcy analizują te dane, by stworzyć system wsparcia psychologicznego dla przyszłych pokoleń kosmicznych podróżników, którzy spędzą w kosmosie miesiące, a nawet lata.

🐛 Ale to nie koniec medycznych rewolucji! Sławosz wziął też udział w badaniu Immune Multi-omics. Jak sama nazwa wskazuje, to już wyższa szkoła jazdy i zaglądanie w najgłębsze zakamarki naszej odporności. W tym eksperymencie bada się, jak warunki kosmiczne wpływają na układ odpornościowy na poziomie molekularnym. To niezwykle skomplikowane badania, które mogą w przyszłości pomóc w walce z chorobami autoimmunologicznymi i nowotworami.

Zostawmy na chwilę ludzki organizm i przejdźmy do czegoś… jeszcze bardziej kosmicznego. Czas na eksperyment Yeast TardigradeGene. Brzmi jak nazwa norweskiego metalowego zespołu, prawda? ;) W ramach tego badania Sławosz hoduje w specjalnym inkubatorze drożdże, którym wszczepiono gen… niesporczaka! Te mikroskopijne zwierzaki są niemal niezniszczalne. Naukowcy sprawdzają, czy ich geny pomogą drożdżom przetrwać promieniowanie kosmiczne. Jeśli tak, to może być krok milowy w kierunku hodowania żywności i produkcji zasobów poza Ziemią!

A co na dziś w planach? Sławosz na pewno się nie nudzi:

* Pierwszą sesję z EEG-Neurofeedback, czyli treningu mózgu. Sławosz zakłada specjalny czepek z elektrodami, który monitoruje fale mózgowe i wyświetla mu na ekranie informację zwrotną. W ten sposób uczy się świadomie kontrolować swoje stany psychiczne, co pomoże mu zachować spokój i koncentrację w najbardziej stresujących momentach misji.

* Dwie sesje z MXene in LEO, gdzie testuje się zaawansowane nanomateriały. Sławosz nosi specjalną opaskę, która mierzy jego puls z niezwykłą precyzją, a jednocześnie próbki tego samego materiału są wystawione na działanie próżni i promieniowania kosmicznego. To test zarówno dla przyszłości telemedycyny, jak i dla wytrzymałości materiałów, z których mogą powstać nowe statki kosmiczne.

* Oprócz tego praca w module Cupola na ISS, czyli podziwianie Ziemi z najlepszego miejsca widokowego we Wszechświecie. Zazdrościmy! 🥰

Za informacje o przeprowadzanych eksperymentach dziekujemy POLSA Polska Agencja Kosmiczna Polish Space Agency

Na zdjęciu Sławosz Uznański-Wiśniewski obok kosmicznych sosów 😎 Zwróćcie uwagę na to jak złagodniały rysy twarzy naszego astronauty. To nie tak, że służy mu kosmiczne jedzenie, chodzi o przepływ płynów w organizmie, w tym wody i limfy. W warunkach braku ciążenia płyny mają tendencję do zbierania się w górnych częściach organiozmu, w tym w twarzy. Stąd właśnie taki efekt opuchnięcia :)

3 months ago | [YT] | 1,102

Astrofaza

27 czerwca 1978. Ta data to symbol! 🇵🇱
W środku zimnej wojny, w czasach, gdy świat był podzielony żelazną kurtyną, a technologia kosmiczna była dobrem nielicznych, Polak sięgnął gwiazd. Lot generała Mirosława Hermaszewskiego w ramach programu Interkosmos był wydarzeniem przekraczającym wszelkie wyobrażenia. To był dowód narodowych aspiracji i potężny zastrzyk dumy dla milionów Polaków.
Przez 47 lat jego niesamowity wyczyn pozostawał jedynym w historii Polski.
Dlatego dzisiejsza rocznica jest tak symboliczna i podwójnie wyjątkowa. Właśnie teraz, gdy wspominamy tamto historyczne wydarzenie, na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej melduje się Sławosz Uznański-Wiśniewski – drugi Polak w kosmosie, który dotarł tam wczoraj!
Dziedzictwo generała Hermaszewskiego znalazło swojego kontynuatora. Polska znów jest w kosmosie! 🚀
Z tej wyjątkowej okazji przygotowaliśmy dla Was film przypominający niezwykłą historię i wyczyn pierwszego Polaka w kosmosie. Zapraszamy do oglądania - link znajdziecie w komentarzu 🔗

3 months ago | [YT] | 98