Арғын: Мейрам-Қуандық-Темеш-Манам

Көрген күніміз жеткен жеріміз осы. Үкіметке айтарым, 2017 жылы 2017-ЭКСПО-сы гүрілдеп өткізілді, соның нәтижесі мен жемісі қайда? Баламалы таза электр энегиясына мен қарсы емеспін. Бірақ, қандай тәсілмен өндірілген электр энегиясы болмақ? Себебі, бұрынғы аталған жылу электр станциясы көмір мен мұнай мазутын талап ететін, және қазақ жерінің экологиясы мен әлеуметін нашарлатып, соның ішінде өзіндік құнын өндіретін кезде шикізатты қымбат ететін, содан соңғы тұтынушыға баратын электр өнімі қымбат болатын тауарлар мен қызметтер ретінде бізге бір тиынға керек емес. Ал енді, біздің жерде АЭС саламыз дейді. Оның инвесторы кім болмақ? Ол АЭС-тің өзіндік құны қанша болмақ? Экологиялық зияны мен зардабы көпба? Қай жерде орналасытрамыз дейді екен? Сол АЭС тәулігіне қанша КилоВат электр энергиясын өндірмек? Оны инфрақұрылымы жағынан өндіруі, тасымалдауы, сервистік қызмет көрсетуін кімдерге асыртпақ? Ең маңыздысы: АЭС-тен шыққан өнім, яғни, басқада жылу электр станцияларынан шыққан өнімдерімен салыстырып келгенде қаншалықты арзаң болмақ? Егер арзаң болмаса, онда ол АЭС-тің бізге керегі не? Бұл бірінші жағдай. Екінші жағдай экологиялық, Біз білеміз, басымыздан өткен кеңестік-шовинстік заманда атом бомбасын біздің жерде сынаққа өткізгенде бар қазақ экологиялық, әлеуметтік және экономикалық түрде зардап шекті, шығынға батты. Соны есепке ала отрып біздің көзқарасымыз мынада болмақ. Егер, біздің жалтақтаған үкімет біздің қазақ жердінде АЭС салатын болса, онда бүкіл экологиялық заңдар, нормалар мен ережелерді халықаралық деңгейді қатаң қадағалысын. Әйтпесе, 1984 жылы Чернобыльдегі АЭС секілді алапат болмайды деп кім кепіл берер? Біз білеміз, АЭС-ның реакторы жұмыс істеуі үшін, оған уран мен плутони негізгі шикізат керектігін, және сол реакторды айналдырып суытатын және жылу беретін қосалқы шикізаты су керек екенін. Оның радио изатопқа бөлініп радиоактивті қалдық шығатының біз жақсы білеміз. Сол қалдықтарды қалай және қай жерге жерлемексіңдер? Біздің қазақта ондай тәжірибе бар ма? Біздің естуімше былай, біздің жалтақтаған үкімет трансұлттық корпорациялардың тамсырмасы бойынша, біздің қазақ жерімізге барлық еуропалық АЭС-терінен шыққан радиоактивтік қалдықтарды қойма ретінде әкеліп жерлемеске кім кепіл берер? Үшінші жағадай экономикалық. Егер, АЭС қазақ жеріне салынатын болса, онда оның мамандары мен қызметкелері қазақ болмаса, онда оның бізге керегі не? Және, сол АЭС-тің мамандары мен қызметкелердің жалақысы ең төмені 500000-800000 теңге болмаса, онда оның бізге керегі не? Төртінші жағдай жағрафиялық. Егер, АЭС қазақ жеріне салынатын болса, онда ол ойпатты жерде болуы керек. Қалалық ауылды елді мекендер 200-300 шақырымдай алыста болуы керек. Егер ол талапатар орындалмаса, онда ол АЭС-тің бізге керегі не? Біздің ойымызша АЭС-тің орналасқан жері Қарағанды облысы мен Жамбыл облысы шектесетін жері - Бетбақдалада болуы керек сияқты. Бесінші жағдай әлеуметтік. Егер, АЭС қазақ жеріне салынатын болса, онда оның қызметі бұқара халықтың игілігіне тиіп, әлауқатын, әлеуетін асырып, оның өсіп өнуіне, жасылданып гүлденуіне, жағдай жасасуына негізделсін. Ал егер, сол қазақ жеріндегі салынған АЭС бұқара халыққа тиген пайдасы жоқ болып шықса, ұстағанның қолында, тістегеннің ауызында кетіп, шық бермес шығай бай сараңның қолына түссе, онда ол АЭС-тің бізге керегі не? Алытншы жағдай құқықтық. Егер, АЭС қазақ жеріне салынатын болса, онда оның іс жұмыстары, жазылған шығарылған іс қағаздары ҚР Ата Заңы Конституциясына сәйкес 7 бабы еш өгеріссіз орындалсын және барлық 98 бабы ешқашан бұзылмасын. Егер, олар өзгертіліп бұзылатын болса, онда ол АЭС-ның бізге керегі не? Жетінші жағдай мемлекттік. Егер, АЭС қазақ жеріне салынатын болса, онда оның акционерлік құрлымы мемлекттік болуы керек. Ешқашан, ешқандай жағдайда жеке меншікке кетпесін. Жарғысы, құнды қағаз акциясы 90% міндетті түрде мемлекттік болуы керек. Қалған 10% тек қана инфрақұрлымында қызметтейтін жеке меншік қалыпта болуы керек. Егер, ол талартар орындалмаса, ол АЭС-ның бізге керегі не? Сегінші жағдай стартегиялық. Егер, қазақ жеріне АЭС салынатын болса, онда ол АЭС болашақ ұрпағымызға негізделсін. Жүздеген жылдарға, яғни, сол ұрпақ өзі пайдаланып, өзі тоздырсын, және заманы келе өздері жаңартқанша қазақ жерінде, қазақтан қазаққа, яғни, ұрпақтан ұрпаққа мирас болып жалғаса берсін. Ешқашада, бөгде елдің, бөтен мемлекттің, жеке меншіктің, трансұлттық корпорциялардың қол жаулығы болып кетпесін. Егер, қазақ жерінде салынғын АЭС-сы, қандайда бір себебтермен немесе ықпалдармен жат жұртқа сатылып, үкімет ішіненен шыққан елін сатар сұмырай, сүлей мен сүмелектер қазақ жерінде тұрған мемлекеттік нысананы, яғни, АЭС-ын сатып олжа қылса, онда ол АЭС-тің бізге керегі не? Егер, қазақ жерінде салынған АЭС міндетті түрде орыс, қытай, армян, грузин, еврей, араб және тағы тағы басқа елдерге қолды болса, АЭС-нан шыққан өнімімен қатар жер үсті байлығы, жер асты байлығы, өзең, көлдер, шикізат игіліктерін біз көрмесек, онда ол АЭС-тің және өзіміз құрған дәулет-мемлекеттің бізге керегі не? Қортындылай келе былай болсын: Егер,қазақ жеріне АЭС салынатын болса, онда ең маңыздысы өнім құны арзан, экологиялық таза, экономикалық тиымды, жағрафиялық дұрыс, әлеуметтік тепе-тең, құқықтық жетілген, мемлекттік ең күшті, стратегиялық жағынан қарағанда болашақ ұрапаққа мирастан мирасқа жеткілікті болсын.

3 years ago | [YT] | 0